امروزه رشد نیروی انسانی از طریق آموزش و پرورش بیش از پیش مورد توجه و تأکید سازمانها قرار گرفته است؛ تأکیدی که در کوششهای مدیریت نوین، تحولی چشمگیر به شمار میآید. به بیان دیگر، اکنون آموزش و پرورش کارکنان در ردیف اساسیترین وظایف هر مدیر قرار گرفته است. در این راستا مهمترین وظیفه مدیر آن است که با تدوین مستمر برنامههای آموزش ضمن خدمت فرهنگیان ، راه تغییر و بهبود کارکنان را هموار نماید. ما در این مقاله به اهمیت و ضرورت ضمن خدمت فرهنگیان و همیطور نتایجی که از دوره ها حاصل میشود ، میپردازیم .
اهداف برگزاری دوره های آموزشی
در جامعه امروزی اغلب کشورهای توسعهیافته برای بقاء، رشد و تداوم توسعه، بخش قابل توجهی از درآمد ملی خود را به طرق مختلف صرف آموزش و تربیت نیروی انسانی مینمایند و با تعلیم مهارتهای ضروری به کارکنان، میزان بهرهوری آنان را افزایش میدهند. به علاوه، اجرای برنامههای آموزشی در سازمان، پرورش استعدادها، جامعنگری و پایبندی افراد به ارزشهای سازمانی را تقویت مینماید.
از طرف دیگر، اهمیت این امر برای بعضی از سازمانهای بزرگ به حدی رسیده که خود به تأمین مراکز تربیت نیروی انسانی دست زدهاند. هر سازمان در برنامه آموزش نیروی انسانی خود جهتها و تأکیدهایی را منظور میکند تا از این طریق بتواند در راستای اصلاح رفتار کارکنان خود تغییراتی را به وجود آورد.
این تغییرات و اصلاحات بایستی منجر به اعتلای سازمان شوند. در واقع، کارکنان سازمان معمولا بدون توجه به نوع هدف و در واحدهای مختلف اموری را اجرا میکنند که در نهایت به صورت مجموعهای حاصل از سرمایهگذاری شکل میگیرد. به این ترتیب اجرای مطلوب امور یا به عبارت دیگر کارامدی نیروی انسانی، مستلزم شناخت و آگاهیهایی است که وظایف محوله ایجاب میکنند.
هر چقدر هم اعضای یک سازمان با تربیتهای شغلی پیشین وارد سازمان شوند، باز هم روند حرکت مطلوب نیروی انسانی ایجاب میکند که هم راستا با رشد سازمان، تجارب، کیفیت کاری و میزان فعالیت آنان افزایش یابد.
از سوی دیگر، محبوس نگه داشتن تجارب و مهارتهای شغلی افراد، روح تعالی و رشدی در اعضای سازمان را خفه میکند و در نتیجه موجبات توقف پویایی آنان را فراهم میآورد. به همین دلیل دورههای ضمن خدمت با هدف ارتقای اطلاعات، دانش و مهارتهای کارکنان، افزایش همبستگی آنان با اهداف سازمان، کاهش حوادث و ضایعات کاری و به روز نگاه داشتن دانش در سازمان و کمک به تغییرات سازمانی در مواقع ضروری در سازمانهای مختلفی همچون آموزش و پرورش برگزار میگردند.
دوره های آموزشی برای معلمان چه فوایدی دارد؟
با توجه به اینکه نظام آموزش و پرورش نیز نقش بسیار مهمی در تربیت نیروی جوان کشور دارد، به نظر میرسد که به روز نگاه داشتن دانش و مهارت معلمان از ضروریات این سازمان است. به همین دلیل میتوان گفت که برگزاری دورههای ضمن خدمت فرهنگیان برای تطبیق دانش معلمان با دنیای در حال تغییر پیرامونشان به منظور تربیت نیروی انسانی آگاه از اهمیت بالایی برخوردار است.
در ادامه به مهمترین فوایدی که آموزش ضمن خدمت میتواند برای معلمان به همراه داشته باشد، اشاره میکنیم:
- تسهیل در راه رسیدن به اهداف آموزشی مدارس
- بهبود کمی و کیفی آموزش ارائهشده توسط معلمان
- ایجاد هماهنگی در نحوه انجام کارها در سازمان
- تقلیل سطح حوادث و سوانح مدارس
- تقویت روحیه پرسنل و ایجاد ثبات در مدارس
- کاهش در نظارتهای مستقیم و غیرمستقیم
- کاهش میزان تمرد، نزاع، کشمکش، غیبت، تأخیر و سایر رفتارهای نابهنجار در محیط مدرسه
- .تقلیل میزان هزینههای عمومی آموزش و پرورش از قبیل هزینههای خدماتی، قیمت تمام شده کالا، استخدام و ….
- افزایش میزان سوددهی و اثرات استفاده از سود حاصل شده جهت رفاه معلمان
- تقویت حس وفاداری و همبستگی کارکنان نسبت به سازمان
- جلوگیری از تداخل مسئولیتها، وظایف و کاهش دوبارهکاریها در سازمان
- شکوفا کردن استعدادهای نهفته معلمان
- ایجاد حس انعطافپذیری لازم در معلمان
- ایجاد زمینه رشد و موفقیت در امور شغلی.
- ایجاد زمینه موفقیت در امور اجتماعی، انفرادی و خصوصی
ضرورت برگزاری دوره های ضمن خدمت
با توجه به پیشرفت روزافزون تکنولوژی، روشهای آموزش الکترونیکی با شبکه های اجتماعی متفاوت هم ، به آموزشهای ضمن خدمت فرهنگیان افزوده شده است. در خصوص ضرورت و اهمیت توسعه آموزش الکترونیکی معلمان باید گفت که با توجه روند پیشرفت تکنولوژی و تأثیرگذاری آن بر همه حوزهها بخصوص حوزه آموزش، برگزاری چنین دورههای ضروری به نظر میرسد.
به عبارت بهتر، ما در سالهای اخیر شاهد این هستیم که نقش ابزارهای فناوری در آموزش تغییر یافته و این ابزارها به جای اینکه وسیلهای برای آموزش باشند خود فرایند آموزش را هدایت و مدیریت مینمایند. نکته بعدی در مورد ضرورت این دورهها، لزوم تحقق بخشیدن به شعار محوری برنامه چهارم یعنی جامعه دانایی محور است؛ چرا که برای رسیدن به یک جامعه مبتنی بر دانایی نیازمند استفاده از ابزارهای نوین فناوری هستیم. لذا توسعه دوره آموزش ضمن خدمت به عنوان قدمی برای رسیدن به شعار نهایی برنامه چهارم مدنظر قرار میگیرد.
از سوی دیگر، مقتضیات زندگی امروزی به گونهای است که همه ما برای زندگی در دنیای کنونی نیازمند آموزش و پرورش مبتنی بر دانایی، تحقیق و نوآوری هستیم و فناوری اطلاعات در این زمینه به ما کمک میکند.
همچنین آموزش ضمن خدمت به صورت الکترونیکی منجر به تحقق اهداف آموزش و پرورش در زمینه آی تی میشود. بنابراین اولین اقدام برای نایل آمدن به این هدف یا توسعه پایدار، ارتقای کیفی نیروی انسانی است. در همین راستا، باید از فناوریهای اطلاعات در فرایند آموزش بهره گرفت و از سوی دیگر از روشهای نوین آموزشی و نهایتاً از سیستمهای مدیریت یادگیری نوین استفاده نمود تا توسعه پایدار در زمینه آموزش و پرورش کودکان محقق گردد.