یکی از وظایف مهم معلمان، مدیریت کلاس درس با وجود مشکلات رفتاری دانش آموزان است. دلایل زیادی وجود دارند که یک دانشآموز را از نظر اخلاقی به فردی نا به هنجار تبدیل کند. در این میان، چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار امر خطیری است که به نقش معلم و واکنشهای او اهمیت میبخشد. به همین علت، در این یادداشت سعی داریم درباره دلایل و نحوه رفتار با دانش آموز مشکل ساز صحبت کنیم.
در ادامه مقاله با تیم آموزشی رایاد همراه باشید.
نحوه شناسایی دانش آموز مشکل دار
هنگامی که معلمی قصد دارد آموزش را در کلاس شروع کند، ابتدا باید از فضای حاکم بر کلاس آگاهی داشته باشد. اطلاع از مشکلات دانشآموزان و عکسالعمل آنها به اتفاقات اطراف باعث میشود معلم بر جو کلاس خود مدیریت داشته باشد و در مواقع لزوم، بتواند چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار یا خاطی را پیشبینی کند.
در طرف مقابل، دانشآموزان ممکن است به دلایل مختلفی از خود رفتارهای نادرستی نشان دهند و بینظمیهایی را به وجود بیاورند.
در صورتی که فرد از یکی از موارد زیر برخوردار باشد، میتوان او را دانشآموز مشکلساز نامید:
- خجالتی بودن
- داشتن عصبانیت و خشم
- بیش فعال بودن
- انجام اعمالی چون بزهکاری
- داشتن اختلالات ذهنی چون کندآموز بودن
- ترسو بودن
- گوشهگیری
- ناراحت بودن
- علاقه به قدرت
اینها از علتها و نشانههایی هستند که میتوانند مشکلات رفتاری دانش آموزان را توضیح کنند و دلیل برخورد نامناسب آنها در مقایسه با سایر همسالان خود باشند. دانشآموز خاطی در هر یک از حالات فوق، واکنشهای متفاوتی را نسبت به اطراف خود نشان میدهد. بنابراین میتوان گفت نقش مهم معلمان و مسئولان آموزشی، چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار است.
بیشتر بخوانید: نحوه برخورد معلم با انواع دانش آموزان ابتدایی
اصلیترین ویژگی رفتاری دانش آموز مشکل دار
دانشآموزانی که سوءرفتار دارند یا از مشکلات اخلاقی رنج میبرند، ممکن است ویژگیهای بهخصوصی را از خود نشان دهند. برای فهم چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار ابتدا باید رایجترین معضلات اخلاقی و خصوصیات آنها را بررسی کنیم.
1.دانشآموز خجالتی و گوشهگیر
یکی از مشکلات رفتاری دانش آموزان، خجالتی بودن آنها است. دانشآموزی که از شرم بالایی برخوردار است، کمتر صحبت میکند، دوستان کمتری دارد، ساکت و گوشهنشین است و هنگام حرف زدن با مشکلاتی روبهرو میشود. این دانشآموز نمیتواند بر روی حرفها و عقاید خود اصرار بورزد یا در بحثها و فعالیتهای کلاسی مشارکت پویا داشته باشد.
2.دانشآموز عصبانی
یکی از نکات مهم درباره چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار، پرخاشگری و عصبانیت آنها است. در صورتی که فردی دارای خشم و پرخاش زیادی باشد، کلاس را بینظم خواهد کرد، باعث دعوا با سایر دانشآموزان و ضربوشتم آنها میشود و از مزاحمتهای رفتاری دست برنخواهد داشت.
3.دانشآموز بیشفعال
مشکلات رفتاری دانش آموزان به پرخاشگری یا خجالتی بودن محدود نمیشود. دانشآموزی که بیشفعال است نیز به همان اندازه میتواند دردسرهایی را به وجود بیاورد. بدون اجازه صحبت کردن، گوش ندادن به حرف معلم، حاضرجوابی غیرمعقول، قطع کردن حرف دیگران، نشان دادن علائمی از پرخاشجویی، کنترل نشدن توسط معلم و والدین و انجام حرکاتی جهت مرکز توجه قرار گرفتن از مشکلات رفتاری دانشآموزان بیشفعال به شمار میرود.
4.دانشآموز بزهکار
در معنای اولیه، بزهکاری میتواند شامل دزدی یا تهاجم باشد، اما دانشآموزان متقلب نیز میتوانند در این دسته قرار بگیرند. افرادی که در مدرسه اعمال نادرست و خلاف عرفی انجام میدهند، دست به دروغگویی و انکار عمل میزنند، احترامی برای دیگران قائل نمیشوند و رفتارهایشان خارج از چارچوب سلامت رفتاری قرار خواهد گرفت و در واقع، شکل تهاجم و حمله به خود میگیرند.
چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار و بزهکار علاوه بر والدین و معلم، به تراپیستها و روانپزشکان متخصص نیز نیاز دارد. در صورتی که رفتار این دست از دانشآموزان کنترل نشود، عواقب جبرانناپذیری را به دنبال میآورد.
5.دانشآموز دیرفهم
یکی از رایجترین مشکل رفتاری دانشآموزان، در یادگیری کند و دیرفهمیدن مسائل است. اینگونه افراد نمیتوانند بهسرعت سایر دانشآموزها مطالب را فرابگیرند و آنها را تعمیم دهند. به همین علت، پریشانخاطر میشوند، از مشکلات روحی و حساسیت اخلاقی برخوردار خواهند شد، در فعالیتهای کلاسی شرکت نمیکنند و میانگین پیشرفت کمتری نسبت به دیگران دارند.
بیشتر بخوانید: شروع کلاس درس ابتدایی باید چگونه باشد؟
نحوه برخورد معلم با دانش آموزان مشکل دار
آنچه که درباره چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار مسلم است، تنبیههای بدنی، رفتار پرخاشگرانه، سخنان رکیک و ناسزا و بیاهمیت بودن نسبت به این افراد بههیچوجه رفتار مناسبی تلقی نمیشوند و مجریان آموزشی باید بدانند با هر دسته از دانشآموزان چگونه واکنشی داشته باشند.
برخورد با دانشآموز خجالتی
- دانشآموز خجالتی را به انجام فعالیت در جمع وادار نکنید.
- مشارکتها و دیدگاههای او را مورد تشویق قرار دهید.
- مهارتهای او را تحسین کنید و دانشآموز را به انجام هرچه بیشتر آنها وادارید.
- زمینه فعالیت و اعلام نظر را در کلاس برای او فراهم کنید.
- مشوق او برای انجام کارهای داوطلبانه و قرار گرفتن در جمع دوستان باشید.
برخورد با دانشآموز عصبانی
- با والدین دانشآموز ارتباط بگیرید.
- با دانشآموز عصبانی ارتباط کلامی برقرار کنید.
- از رفتار خشمگینانه با او بپرهیزید.
- کارهای مفید و صحیح او را تحسین کنید.
- او را به رهبری گروهها برگزینید و مسئولیتهای مهمی را برای او قرار دهید.
برخورد با دانشآموز بیشفعال
- او را به انجام فعالیتهایی زمانبر سرگرم کنید.
- کتابهای مناسبی را جهت مطالعه به او هدیه یا پیشنهاد دهید.
- نقش فعالیتهای ورزشی را نادیده نگیرید.
- سعی کنید تفاوت میان انرژی مفید و انرژی نادرست را به او نشان دهید.
برخورد با دانشآموز بزهکار
- والدین و مشاوران مدرسه را در جریان قرار دهید.
- جای دانشآموز را در نیکمت نزدیک به خود تعیین کنید.
- به بچهها نشان دهید میتوانند به یکدیگر وسایل خود را قرض و دوباره پس بدهند.
- داستانها و کتابهای آموزندهای را از عواقب بزهکاری برای آنها بخوانید.
برخورد با دانشآموز کندآموز
- مشکلات او را یادآوری نکنید.
- برای او فرصتهایی چون رهبری کردن، مشارکت در کلاس، اظهار نظر و … را پیش آورید
- او و مهارتهایش را تحسین کنید.
- همدلی و دوستی با یکدیگر را در کلاس رواج دهید.
- از تحقیر یا سرکوب دانشآموز کندآموز اکیداً بپرهیزید.
بررسی مشکلات دانش آموزان ابتدایی
در این میان، دانش آموزان دبستانی ممکن است به دلیل عدم آشنایی قبلی با محیط مدرسه، جذاب نبودن کلاسهای درسی، عدم ارتباطگیری موثر با معلمان خود، دوستیابی با تاخیر یا پیدا نکردن دوست، حجم بالای تکالیف، مشکلات و تنشهای خانوادگی، اختلالات ذهنی یا جسمی دچار مشکلات رفتاری شوند.
چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار دبستانی به علت روحیات حساس باید با دقت و رویکردهای روانشناسانهتری صورت بگیرد تا علاوه بر حل آنها، ادامه نیابند و یا از سر گرفته نشوند.
راهکارهای برای حل مشکلات دانش آموزان ابتدایی
رفتار با دانش آموز مشکل ساز در مقطع ابتدایی باید دارای سازش و ملاطفت زیادی باشد. در اولین گام، معلم و والدین باید با یکدیگر و با دانشآموز ارتباط برقرار کنند، فعالیتهای او را مورد تحسین قرار دهند، باعث شوند او در جمع همسالان خود شرکت کند، دانشآموز را به فعالیتهای هنری و ورزشی فرابخوانند و استعدادها و تواناییهای او را به کار بگیرند. این موارد مهمترین راهکارهای چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار دبستانی به شمار میروند.
نتیجهگیری
برای آنکه راهکارهایی را جهت چگونگی برخورد با دانش آموز مشکل دار پیدا کنید، در قدم اول لازم است علت این رفتارها را بیابید و ریشهیابی درستی از هر واکنش دانشآموز به دست آورید. حرف زدن و تشویق کردن و همچنین دوری از هرگونه مشاجره و تنبیههای نادرست از مهمترین اقدامات هنگام رفتار با دانش آموز مشکل ساز محسوب میشوند.
سلام آیا نوشته برروی منبع یا طبق تحقیقات جمع آوری کسب شده؟