آموزش ضمن خدمت یکی از مؤثرترین ابزارهای مدیران برای مقابله با تغییرات محیطی بوده و ضامن ارائه مناسب خدمات، بهخصوص در سازمانهای خدماتی و دولتی است. بنابراین اگر منظم، هدفمند و در راستای نیازهای واقعی کارکنان تدوین و اجرا شود، نه تنها عملکرد کارکنان و سازمان را بالا میبرد، بلکه بهبود مهارتهای مدیران، افزایش رضایت کارکنان و ارباب رجوع را نیز در پی خواهد داشت. در این مقاله تأثیر آموزش ضمن خدمت فرهنگیان بر افزایش کارایی معلمان را بررسی و ارزیابی میکنیم. سپس به این سؤال پاسخ میدهیم که آیا گذراندن دورههای آموزش کارایی معلمان را افزایش میدهد یا خیر؟
با تیم آموزشی رایاد همراه باشید.
تأثیر آموزش ضمن خدمت بر افزایش کارایی معلمان و فرهنگیان
در دورههای آموزش ضمن خدمت، معلمان طی دوره و در تمام وقت در حال یادگیری هستند. همچنین آموزش صحیح آنان منجر به رضایت شغلی پرسنل و مدیران میشود. علاوه بر این، آموزش صحیح معلمان همچون خون تازهای میتواند قدرت سازمان آموزش و پرورش را افزایش داده و پشتوانهای قوی برای آن باشد. به بیان سادهتر، اثر بخشی دورههای آموزشی استفاده مطلوب و حداکثر از اطلاعات ارائه شده در این دورهها را شامل میشود.
همچنین برای بررسی کارایی این دورهها در بهبود مهارتهای معلمان باید نکات زیر را مد نظر قرار داد:
- اجرای دوره در سازمان و مکان از قبل تعیین شده و با حضور تمامی شرکتکنندگان
- تناسب جزوات آموزشی با سرفصل تعیین شده
- حضور به موقع استاد و مخاطبین
- رعایت هزینههای آموزشی و تجزیه و تحلیل آنها
- نیازسنجی دقیق آموزشی
- اجرای صحیح دورههای آموزشی با کمک شرکتکنندگان
- تعیین اهداف کمی و کیفی برای دورههای آموزشی خاص
- ارزیابی چگونگی نیل به اهداف و اصلاح آن در صورت لزوم
ضرورت بهرهگیری از روشهای صحیح در آموزش ضمن خدمت در جهت رسیدن به صلاحیتهای حرفهای معلمان، محققان را بر آن داشته است تا كه تأثیر دورههای آموزش ضمن خدمت را در جهت افزایش صلاحیتهای حرفهای معلمان مورد بررسی قرار دهند تا بتوانند دید مناسبی را در مورد میزان تأثیر این آموزشها بر مهارتهای معلمان به دست آورند.
به طور کلی، پژوهشهای جهانی نشان میدهند كه برنامههای آموزش ضمن خدمت معلمان در مدرسه از جمله مؤثرترین روشهای ارتقاء صلاحیتهای حرفهای معلمان و بهسازی كیفیت فرایند یاددهی و یادگیری هستند.
این روش از سایر روشهای سنتی پرورش حرفهای معلمان كارآمدتر هستند. از سوی دیگر، تربیت معلمان و كیفیت تدریس آنان به میزان زیادی به منابع آموزشی، به ویژه برنامه درسی مدارس بستگی دارد. با وجود این در قرن حاضر، اصطلاح برنامههای تربیت معلم و ایجاد انگیزه در معلمان به صورت اولویتی غیر قابل چشم پوشی مورد توجه بسیاری از كشورها قرار گرفته است.
در حالت کلی یک سری مسائل عمومی در همه كشورها مطرح است به این ترتیب كه معلمان چه صلاحیتها و مهارتهایی را یاد بگیرند، چگونه یاد بگیرند و برای یادگیری به چه قابلیتهایی نیاز دارند. همچنین ورود نوآوریهای آموزشی در حوزه برنامه درسی باعث شده است تا معلمان به یادگیری مهارتهای جدیدتری فراخوانده شوند که از آن جمله میتوان به آمادهسازی معلمان برای بهرهگیری صحیح از فناوریهای جدید و در حال توسعه اشاره کرد.
در نهایت، کارکنان آموزش دیده در مقایسه با معلمانی که دانش به روزی ندارند، نسبت به تغییرات درسی و همچنین تغییرات جامعه آگاهانهتر واکنش نشان میدهند. همچنین از آنجایی که حیات، سرنوشت و آگاهی دانش آموزان تا حدود زیادی به دانش و مهارت معلمان آنها بستگی دارد، افراد ماهرتر و آموزش دیده نقش مؤثرتری در کارآمدی و بهرهوری مدارس خواهند داشت.
از طرف دیگر آموزش با افزایش میزان اطلاعات، دانش، مهارتها و قابلیتهای کارکنان، آنان را برای ایفای وظایف و قبول مسئولیتهای جدیدتر، آمادهتر و مجهزتر میکند.
به طور کلی معلمانی که به رشد کمی و کیفی دانش و مهارت خود میاندیشند و پیوسته در فعالیتهای آموزشی مختلف شرکت میکنند، تواناییهای خود را افزایش میدهند و آموختههای خود را به کار میگیرند، نقش قابل توجهی در آموزش دانش آموزان و بهبود سطح کیفی آموزش در مدارس دارند. در چنین مدارسی، ابتکار، ابداع، ارتقای آگاهی و دانشافزایی به نوعی رفتار همگانی مبدل میشود و موفقیت در تحقق اهداف آموزشی مدارس مربوطه امری قطعی خواهد بود و در نهایت موجب افزایش توان تدریس و بازده کاری معلمان میگردد. از سوی دیگر، گذراندن دورههای ضمن خدمت و ارتقای شغلی افزایش حقوق معلمان را هم در پی دارد.
همچنین آموزش ضمن خدمت یکی از مناسبترین تمهیدات لازم برای هماهنگی معلمان با اهداف آموزشی کشور است. به علاوه این آموزشها نحوه برخورد معلمان با دانش آموزان و نحوه رفتار آنان در کلاس درس را بهبود بخشیده و بر دامنه رفتارهای مناسب دانش آموزان میافزاید. در این راستا، گفته میشود که اگر دورههای آموزشی متناسب با نیاز آموزش و پرورش و متناسب با نیازهای جامعه معلمان طراحی شود و به درستی اجرا گردد، اثربخشی سازمان را هم تقویت خواهد نمود. علاوه بر این کیفیت دورههای آموزش ضمن خدمت ارتباط مستقیمی با رضایت شغلی معلمان دارد. به همین دلیل، انتخاب درست نوع دورههای ضمن خدمت برای معلمان میتواند مزایایی از قبیل رضایت شغلی و افزایش کارایی آنان را به همراه داشته باشد.
پیشنهاد ویژه: اگر از مطالعه این مقاله لذت بردهاید، حتما مقاله ” اهمیت دوره های آموزشی ضمن خدمت برای معلمان ” را نیز مطالعه کنید.