مشکلات ریاضی دانش آموزان ابتدایی

حدود 6 درصد از دانش آموزان ابتدایی با اختلال یادگیری ریاضی ابتدایی دست و پنجه نرم می‌کنند. این دانش آموزان، کسانی هستند که با داشتن هوش طبیعی و قدرت بینایی و شنوایی مناسب، دچار مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی هستند. اگر اطرافیان کودک درک درستی از این اختلال نداشته باشند، ممکن است او را کندذهن بخوانند و مشکلات او را بیشتر کنند.

برخی از کودکان نیز هستند که بدون داشتن این مشکل و تنها به خاطر عوامل بیرونی عملکرد خوبی در درس ریاضی از خود نشان نمی‌دهند. ما در این مقاله تلاش می‌کنیم تا شما را با مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی آشنا کنیم و مسائلی را در رابطه با اختلال در یادگیری ریاضی روشن کنیم. اگر می‌خواهید بدانید که فرزند یا دانش آموز شما دچار این اختلال هست یا نه این مقاله را تا  انتها بخوانید. 

 

در ادامه با تیم آموزشی رایاد همراه باشید.

 

 

علت مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی چیست؟

علل ضعف درس ریاضی در ابتدایی یک چیز ثابت و واحد نیست. باور کنید که هر کودکی، شخصیت و محیط خاص خودش را دارد و دو کودک که در یک سطح ضریب هوشی برخوردارند، اگر در یک کلاس، یک شرایط درس بخوانند و توسط یک معلم آموزش ببینند، عملکرد یکسانی از خود نشان نمی‌دهند.

حتی اگر هر دو یک نیمکره‌ی مغز فعالی داشته باشند، باز هم نتیجه یکی نیست. وابسته به اینکه دانش آموز چه تیپ شخصیتی‌ای دارد، چه کسی را الگو قرار می‌دهد و چه شرایط خانوادگی‌ای دارد، ممکن است در رابطه با تلاش برای یادگیری فعال یا منفعل باشد. و این اصلاً ربطی به اختلال یادگیری ندارد. 

اما زمانی هست که کودک علاقه و اشتیاق کافی برای یادگیری را دارد، بار روانی محیط او نیز مثبت است ولی باز هم در درک ریاضیات دچار مشکل است. اینجا باید به صورت عمیق‌تری به موضوع نگاه کرد. 

اگر به روش‌های تقویت ریاضی در ابتدایی نگاهی بیاندازیم، متوجه می‌شویم که اولین و مهم‌ترین راهکاری که باید به آن توجه کرد، تشخیص علت ضعف دانش آموز در در درس ریاضی است.

باید تشخیص داد که چرا کودک نمی‌تواند در درس ریاضی مانند سایر دروسش موفق باشد و ریشه مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی دانش آموزان در چیست؟

 

مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی

اگر مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی را یک مسئله فرض کنیم، باید ابتدا یک صورت مسئله داشته باشیم تا بتوانیم آن را حل کنیم. 

کودک شما ممکن است به خاطر رفتار نادرست معلم یا والدین در رابطه با یادگیری ریاضی، حسابی از درس ریاضیات دل‌زده شده باشد. ممکن است جلساتی را سر کلاس غیاب کرده باشد و با عقب افتادن از مبحث درس نسبت به یادگیری سایر مباحث نیز ناتوان شده باشد. حتی ممکن است به خاطر عدم علاقه به ریاضی، به صورت ارادی نسبت به یادگیری آن حالت دفاعی گرفته باشد. 

در نتیجه نمی‌توان به هر کسی که در درس ریاضیات مشکل دارد گفت که دچار اختلال در یادگیری ریاضی است. گاهی مسئله بسیار کوچک‌تر است و به راحتی رفع می‌شود. 

 

 

اختلال در یادگیری ریاضی چیست؟

به عملکرد نامناسب برخی دانش آموزان در محاسبات ریاضی؛ زمانی که مشکلات جسمی و عصبی در آن دخیل نباشد اختلال ریاضی می‌گویند. اختلال در یادگیری ریاضی اختلالی است که خیلی از دانش آموزان بدون اینکه اطلاع داشته باشند به آن مبتلا هستند.

این دانش آموزان از لحاظ هوشی کاملاً نرمال‌اند، در سایر وجهه‌های تحصیلی عملکرد خوبی دارند و تنها مشکل‌شان انجام محاسبات ریاضی است. در نتیجه وقتی که کودکی در شرایطی کاملاً مناسب وقتی که از لحاظ هوشی متعادل است و از آموزش مناسبی برخوردار است ولی با این وجود، نمی‌تواند محاسبات ریاضی‌ای که از سن او انتظار می‌رود انجام دهد، باید به اختلال در یادگیری ریاضی شک کنیم.

 

البته شاید بگویید، مشکل چندان بزرگی هم نیست. اشتباه می‌کنید! فرزند یا دانش آموز شما تعداد زیادی از سال‌های تحصیلی‌اش را با درس ریاضیات سر و کار دارد. مخصوصاً سالهای اولیه تحصیل. اگر نتواند از درس ریاضی موفق شود نمی‌تواند پایه تحصیلی خود را پشت سر بگذارد و وارد پایه تحصیلی جدید شود.

 

بیشتر بخوانید: روش های تدریس ریاضی ابتدایی

 

 

علاوه بر این، ریاضیات همچون همچون بافتن یک زنجیر است. اگر حلقه اول بافته نشود، حلقه دومی در کار نخواهد بود. به همین صورت اگر ریاضی پایه اول به درستی تفهیم نشود، نمی‌توان انتظار داشت که ریاضیات پایه دوم درک شود. در نتیجه اختلال یادگیری ریاضی ابتدایی موضوع مهم و قابل تأملی است که باید به آن توجه شود. 

 

اختلال یادگیری ریاضی باعث می‌شود کودک از آنچه که باید باشد ضعیف تر عمل کند. ضعف او ناشی از هوش او نیست؛ بلکه ناشی از یک اختلال است و برای رفع این اختلال راه‌های بسیاری وجود دارد. 

 

وقتی کودک نتواند همانند هم سن و سالان خود در کاری که از او انتظار می‌رود موفق شود، سرخورده خواهد شد. احساس ناتوانی می‌کند و اعتماد به نفس او تحت تأثیر قرار می‌گیرد. این بزرگترین ضربه‌ای است  که یک کودک را تهدید می‌کند. اختلالات یادگیری ریاضی ابتدایی گرچه به نظر بی‌اهمیت می‌آید ولی روی تمام وجهه‌های تحصیلی، کاری و زندگی کودک تأثیر می‌گذارد.

 

انواع اختلال های یادگیری ریاضی

اگر دقت کرده باشید، همه‌ی کودکان از یک نظر در ریاضیات مشکل ندارند. اختلال‌های ریاضی بخشی از اختلال یادگیری است و خودش به چند نوع مختلف تقسیم می‌شود. 

• اختلال مربوط به مهارت‌های زبانی مثل فهمیدن مفاهیم و اصطلاحات مرتبط به ریاضیات. زبان ریاضی اصطلاحاتی است شامل کوچک‌تر، بزرگ‌تر، مساوی و …
• اختلال مربوط مهارت درک ریاضی مثل خواندن و نوشتن نشانه‌های عددی، گروه‌بندی آن‌ها و نشانه‌های محاسباتی
• اختلال مربوط به شمارش اعداد، جدول‌ضرب، انجام عملیات‌های مختلف 
•  اختلال مربوط به توجه در ریاضیات مثل نوشتن صحیح اعداد و به خاطر سپردن آن‌ها و انتقال درست اطلاعات عددی

به این ترتیب، همه کودکانی که اختلال ریاضی دارند، در دو مقوله‌ی شبیه به هم ضعف ندارند. ممکن است کودکی در شمارش اعداد مشکل داشته باشد، نتواند آن‌ها را به درستی بنویسد، به خاطر بسپارد و انتقال دهد ولی در جدول ضرب مشکل نداشته باشد.

و برعکس ممکن است کودی در این موارد مشکل نداشته باشد ولی جدول ضرب را به خوبی به خاطر بسپارد. گاهی هم پیش می‌آید که کودکی در تمام موارد ذکر شده دچار اشکال باشند. 

 

بیشتر بخوانید: نرم افزارهای آموزش ریاضی ابتدایی

 

 

چطور اختلال یادگیری ریاضی ر ا تشخیص بدهیم؟

همان‌طور که گفتیم اختلالات ریاضی انواع مختلفی دارند و وابسته به اینکه کودک دچار چه اختلالی است، علائم مختلفی از خود بروز می‌دهد. 

وجود این علائم در کودک می‌تواند نشان دهنده وجود اختلال یادگیری در ریاضی باشد:

• کودک در شمارش اعداد مشکل دارد
•  مفاهیم عددی را درک نمی‌کند و نمی‌تواند تعداد مشخصی از یک چیز را جدا کند.
•  ارزش یک عدد را درک نمی‌کند و اختلاف بین دو عدد را متوجه نمی‌‌شود. مثلاً نمی‌تواند درک کند که عدد بیست از ده بزرگ‌تر است. 
•  در جمع و تفریق اعداد، حتی اعداد یک رقمی نیز مشکل دارد
•  از حل مسائل ریاضی مخصوصاً به تنهایی عاجز است. و اگر آن را انجام می‌دهد، بسیار کند انجام خواهد داد. 
•  تشخیص درستی از زمان ندارد. 
•  در ترتیب دادن اعداد مشکل دارد. نمی‌تواند آن‌ها را از کوچک به بزرگ یا بزرگ به کوچک مرتب کند. 
•  ارزش مکانی اعداد را به درستی درک نمی‌کند
•  از شمارش پول عاجز است. حتی وقتی که پول‌ها کم باشند
•  در نوشتن اعداد و علامت‌های ریاضی نظم را رعایت نمی‌کند. اعداد و علامت‌ها را با ترتیب درست نمی‌نویسد. 
•  دقت زیادی در انجام عملیات‌ها از خود نشان می‌دهد. از او می‌خواهید دو عدد را از هم کم کند و او آن‌ها را با هم جمع می‌کند.
•  تفاوت منها، ضرب یا به علاوه را به خوبی از هم تشخیص نمی‌دهد. 

 

جالب است بدانید که اختلالات ریاضی معمولاً قبل از ورود کودک به کلاس دوم یا سوم تشخیص داده نمی‌شوند. چرا که قبل از آن ممکن است کودک به خاطر سادگی مفاهیم با استفاده از ترفندهای مختلف ناتوانی‌اش را پنهان کند.

به عنوان مثال برای ضرب، از جمع کردن چندباره اعداد با یکدیگر استفاده کند و جوری وانمود نماید که عمل ضرب انجام داده. 

 

برای تقویت مهارت های ریاضی و دانش آموزان روش های متعددی وجود دارد برای آشنایی با این راهکارها کلیک کنید: روش های تقویت ریاضی ابتدایی

 

دلایل اختلال یادگیری در ریاضی

والدین و برخی از معلمین، بارها این سؤال را می‌پرسند که چه چیزی موجب بروز اختلال ریاضی در کودک یا دانش آموز شده است؟ بیشتر والدین حس می‌کنند که خودشان موجب بروز این اختلال در کودک شده‌اند و عذاب وجدان دارند. باید گفت که گرچه عوامل مختلف محیطی ممکن است روی این اختلال تأثیر بگذارند و آن را تشدید کنند؛ ولی معمولاً باعث بروز آن نمی‌شوند. 

علاوه بر این، چندین وضعیت فیزیکی شناخته شده نیز وجود دارند که ممکن است موجب این اختلال در کودکان شوند. به عنوان مثال سندروم ترنر و سندروم شکننده اختلالات ژنتیکی‌ای هستند که دخترها را تحت تأثیر قرار می‌دهند و در آنجا موجب بروز اختلال یادگیری می‌شوند. آسیب به قسمت‌های خاصی از مغز نیز ممکن است موجب بروز این اختلال شود.

شاید سؤال شود که آیا دخترها، بیشتر از پسرها به این اختلال دچار می‌شوند؟ خیر! بروز این اختلال در دخترها و پسرها یکسان است. 

بهر حال کسی نمی‌تواند بگوید که بروز این اختلال چه ریشه‌ای دارد. علت ان معلوم نیست. هیچ راه شناخته‌ای هم برای جلوگیری از این اختلال وجود ندارد. 

 

 

روش درمان اختلال یادگیری در ریاضی و برطرف کردن مشکلات

کودکانی ک تشخیص اختلال ریاضی را دریافت می‌کنند، نیازمند یک برنامه آموزشی شخصی‌سازی شده و فردی هستند. از آنجا که نوع اختلال، علت آن و توانایی‌های و علایق هر کودک متفاوت است، روش درمان هم متفاوت است. 

ممکن است بنابر تشخیص معالج کودک، با چند راه درمان مواجه شوید:

•  روان درمانی
•  بازی درمانی
•  بازی ریاضی
•  دارودرمانی
•  استفاده از روش های دیداری
•  نوروفیدبک 

 

همان‌طور که گفتیم مشکلات ریاضی وقتی که این اختلال بروز کند، دامنه‌ی گسترده‌ای را دربرمی‌گیرد و هر کودک ممکن است برخی از علائم را از خود بروز کند. طبیعی است اگر راه درمان متفاوت باشد.

 

بازی درمانی و بازی با ریاضی از جمله متداول‌ترین و ساده‌ترین روش های درمان اختلال یادگیری ریاضی می باشند که در صورت بهره‌مندی مستمر از آنها می‌توان نتایج مثبتو سازنده‌ای را کسب نمود. برای دریافت ایده و اطلاعات بیشتر بر روی لینک های زیر کلیک نمایید.

 

• ایده دست ورزی ریاضی ابتدایی 
• آموزشی ریاضی با بازی در دبستان

 

کلام آخر

اختلال یادگیری در ریاضی مسئله‌ای است که اگر به آن توجه نشود، می‌تواند تمام جوانب تحصیلی کودک را تحت تأثیر قرار بدهد. و این چنین می‌شود که کودکی با هوشی کاملاً نرمال نمی‌تواند تحصیلات خود را به راحتی و با موفقیت پشت سر بگذارد. اگر این اختلال به موقع تشخیص داده شود و به خوبی درمان شود، دانش آموز می‌تواند همانند همسالان خود عملکرد مناسبی در تحصیل داشته باشد.

در این مقاله تلاش کردیم تا با اطلاعاتی کامل و جامع شما را با مشکلات یادگیری ریاضی ابتدایی آَشنا کنیم و اطلاعات جامعی از اختلال یادگیری ریاضی ابتدایی در اختیار شما قرار دهیم.