مهارت مدیریت هیجان که به معنای کنترل احساسات شدید درونی است، یکی از ده مهارت مهم زندگی است که توسط سازمان جهانی بهداشت تعیین شده است. این سازمان در سال 1993 با هدف ارتقا سطح بهداشت روانی و تواناییهای اجتماعی، ده مهارت لازم در زندگی را تدوین کرد و بر این باور است که بهترین زمان یادگیری مهارتهای ده گانه زندگی، سنین بدو تولد و تحصیل در مقطع دبستان است.
دلیل انتخاب این بازه سنی جهت آموزش مهارت های زندگی این است که کودکان در سنین پایینتر، سرعت و انعطاف فکری بیشتری در مقابل یادگیری مهارتهای جدید از خود نشان میدهند و زمان بیشتری جهت آزمون و خطای مهارتهای تازه دارند.مهارت مدیریت هیجان که تا حد زیادی نیاز به مهارت خودآگاهی دارد، از مهمترین مهارتهای ضروری برای دانشآموزان است. اگر تمایل دارید درباره این مهارت اطلاعات بیشتری کسب کنید تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
مهارت مدیریت هیجان چیست؟
مهارت مدیریت هیجان عبارت است ازکنترل کردن واکنشهایی که فرد نسبت به دیگران یا موقعیتهای خاص از خود نشان میدهد. تنوع زیادی در هیجانات موجود در انسانها وجود دارد اما محققین با مطالعه ارتباط هیجانات با حالت چهره، هیجانات اصلی را شناسایی کردهاند.
6 هیجان اصلی انسان عبارت است از:
- خوشحالی
- شگفتی
- ترس
- غمگینی
- خشم
- انزجار
از آنجا که هیجانات منفی و مثبت از طریق خلقیات و نوع رفتار با دیگران نمود پیدا میکند، هر انسانی جهت داشتن ارتباط سازگارانه و مثبت نیاز دارد که در این مهارت تبحر داشته باشد. بنابراین میتوان گفت که مهارت مدیریت هیجان لازمه مهارت ارتباط موثر و مهارت ارتباط بین فردی است. در صورتی که هیجانات به صورتی موثر کنترل شود، میزان رضایتمندی از خود و توانایی در برقراری ارتباط با دیگران افزایش خواهد یافت و فرد به پختگی و ثبات نسبی در هیجانات خود خواهد رسید.
هیجان چه عملکردی بر روی افراد دارد؟
هیجانات به مرور زمان در انسانها تقویت میشود تا در حل مشکلات به انسان کمک کند. برخی تصور میکنند که هیجانات مثبت و منفی نه تنها برای انسان فایدهای به همراه ندارند بلکه مضر هستند چرا که با از بین بردن منطق، مهارت تصمیمگیری فرد را تضعیف خواهند کرد. امروزه محققین در پژوهشهای خود به این نتیجه رسیدهاند که هیجانات تاثیر مثبتی در انسانها دارد و به هیچ عنوان نباید آن را سرکوب کرد.
هیجانات عامل به وجود آمدن انگیزش در انسان است و به افراد کمک میکند تا برای انجام کارهای حیاتی و پیشرفت خود دست به اقدام بزند و از انجام کارهای خطرناک خودداری کند. امروزه بهترین و کارآمدترین تصمیم تصمیمی است که که علاوه بر تفکر و منطق، احساسات و هیجانات کنترل شده نیز در آن دخیل باشند.
چگونه مهارت مدیریت هیجان را در دانش آموزان تقویت کنیم؟
مهارت مدیریت هیجانات یکی از مهمترین مهارتهای لازم برای دانشآموزان در هنگام رفتار با همکلاسیها و معلمان خود است. در صورتی که دانشآموز در کنترل هیجان خود ناتوان باشد ممکن است رفتاری توام با پرخاشگری یا افسردگی از خود نشان دهد و اعتماد به نفس و عزت نفس خود را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
از مهمترین اقداماتی که میتواند مهارت مدیریت هیجان را در شما افزایش دهد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پیاده روی کردن
- مراجعه به مشاوره یا روانشناس
- نوشتن احساسات خود بر روی کاغذ
- انجام ورزشهای آرامشبخش مانند یوگا، پیلاتس
- گوش دادن به موسیقی شاد
- توجه به نکات مثبت
- داشتن خواب کافی
- رفتن به سفری کوتاه
- دیدن یک دوست و صحبت درباره اتفاقات خوب
- مراقبه و نزدیک شدن به خداوند
- صحبت کردن درباره احساس و هیجانات به وجود آمده
6راهکار جهت تقویت مهارت مدیریت هیجان در دانش آموزان
1. معرفی هیجانات
ابتدا دانشآموز را با انواع هیجانهای درونی خود آشنا کنید. به او بفهمانید که احساس خشم، خوشحالی، ترس، انزجار، شگفتی و غمگینی نوعی واکنش روانی _ رفتاری است که به صورت طبیعی در بدن انسان جهت مقابله با شرایط و موقعیت خاص به وجود میآید.
2. نحوه تعامل با هیجانات
دانشآموز باید کاملا مجاب شود که سرکوب کردن هیجانات یا بروز دادن آن به صورت کامل راهحل مناسبی جهت کنترل و تعامل با هیجانات درونی خود نیست. از آن جایی که وجود هیجان تا اندازهای معین در درون افراد موجب انگیزهبخشی و پیشرفت در زمینههای مختلف میشود، بهتر است که به جای مقابله کردن، آن را کنترل کرده و به خوبی از آن بهره ببریم.
3. بررسی میزان هیجان
با دانشآموز درباره هیجانی که به تازگی تجربه کرده است صحبت کنید. از او بخواهید درباره احساس خود و میزان هیجانی که از 1 تا 10 در وجود خود احساس کرده است صحبت کند. با بررسی موردی تعدادی از هیجانات، میانگین میزان هر هیجان را به همراه یکدیگر تخمین بزنید.
4. صحبت کردن درباره واکنشهای هیجانی
درباره ارتباط هیجانات با رفتار به طور کاملا با دانشاموز صحبت کنید و به او بفهمانید که اگرچه وجود هیجان در او امری کاملا طبیعی و ناخودآگاه است، اما بروز واکنش به این هیجان امری اختیاری است و دانشآموز در قبال واکنش خود مسئولیت کامل دارد. لذا بروز واکنش اشتباه میتواند موجب توبیخ، تنبیه و طرد شدن از جامعه دوستان شود.
5. بررسی هیجان به وجود آمده در دیگران
همانطور که ممکن است رفتار یا موقعیتی خاص موجب ناراحتی، خشم و دیگر هیجانات در انسان شود، واکنش و رفتار دانشآموز نیز به هیجانات درونی خود میتواند هیجانات مخاطبین خود را برانگیزاند. با بررسی نتیجه واکنش هیجانی بر مخاطب و صحبت کردن درباره آن میتوان دانشآموز را متوجه تاثیر رفتار هیجانی خود کرد و اهمیت تقویت مهارت مدیریت هیجان را به او گوشزد کرد. در صورتی که دانشآموز در مهارت همدلی به میزان بالایی تسلط داشته باشد، درک احساسات دیگران و رفتار ناشی شده از هیجانات برای او راحتتر است.
6. تعیین بهترین واکنش به هیجانات
حال که دانشآموز به طور کامل هیجانات طبیعی فیزیولوژیکی خود را میشناسد و از میزان واکنش و تاثیر آن با دیگران باخبر است، وقت آن رسیده که درباره بهترین نوع واکنش به هریک از هیجانات با او صحبت کنید. نوشتن احساس خود، صبر کردن، خوشبینی، درک کردن احساسات و هیجانات دیگران و یادگیری نحوه فروکش کردن احساسات منفی از مهمترین اقداماتی است که باید در هنگام بروز هیجانات بعدی انجام شود.
امیدوارم از مطالعه این مطلب لذت برده باشید.
ممنون از شما، استفاده کردم، مورد لطف بی پایان خداوند قرار بگیرید
سلام دوست عزیز
ممنون از محبت و توجه شما.
سلام و عرض ادب خیلی خوب و اموزنده بود . خدا خیرتون بده سپاس فراوان
سلام دوست عزیز
ممنون از توجه شما.
مطالب خیلی مفید بود
سلام دوست عزیز
ممنون از توجه شما.