مهارت مقابله با استرس یکی از مهمترین مهارتهای ده گانه زندگی است که در سال 1993 توسط سازمان جهانی بهداشت تدوین شد. این سازمان معتقد است که هر کودکی در دنیا باید در دوران کودکی خود این مهارتها را به خوبی فرا بگیرد تا در موقعیتهای مختلف و پس از ورود به مدرسه از آنها استفاده کند. سلامت روان افراد یک جامعه و موفقیت در ابعاد مختلف زندگی در گرو یادگیری، استفاده و تسلط بر مهارت های زندگی است.
داشتن تبحر در این مهارتها میتواند اعتماد به نفس و عزت نفس را برای فرد به ارمغان آورد و به او کمک کند تا در هنگام مواجهه با تقاضا و کشمکشهاي زندگی روزمره، به صورت سازگارانه با آنها دست و پنجه نرم کند. وجود استرس در میان دانشآموزان امری طبیعی است اما نکته مهم این است که دانشآموز نحوه مقابله با آن را بداند و به خوبی بتواند از این احساس به نفع خود استفاده کند.
پس اگر تمایل دارید درباره مهارت مقابله با استرس در دانش آموزان و روشهای تقویت آن بیشتر آشنا شوید، با ما تا انتها مطلب همراه باشید.
مهارت مقابله با استرس چیست؟
استرس نوعی شرایط احساسی است که در آن فرد با شرایط و تقاضایی روبرو میشود که فراتر از توانایی و امکانات در دسترس اوست. این فشار بیرونی باعث میشود تا بدن به این عوامل واکنش شیمیایی نشان دهد و هورمون کورتیزول بیشتری از غده آدرنال بدن ترشح شود.
این هورمون انرژی موجود در بدن را تا حد زیادی افزایش میدهد و مغز را کاملا هوشیار میکند. اگرچه وجود هورمون کورتیزول به صورت موقت تاثیرات مثبتی به همراه دارد اما وجود آن به صورت مستمر باعث بروز بیماریهای روحی و جسمانی زیادی خواهد شد.
لذا استرس میتواند برای دانشآموزان مثبت و یا منفی باشد و باید با تقویت مهارت مقابله با استرس، بعد منفی و مخرب آن را تضعیف کرده و از بعد مثبت آن جهت پیشرفت و موفق شدن بهره برد.
انواع استرس
استرس بر اساس شدتی که دارد به سه نوع تقسیم میشود و هریک تاثیرات متفاوتی بر روی روح و جسم فرد خواهد داشت:
استرس لحظهای
استرس لحظهای نوعی واکنش فوری بدن به شرایط جدید یا چالشبرانگیز است. اتفاقاتی مانند تصادف، دیدن فیلمهای ترسناک، تجربه بازیهای هیجانی، اسکی کردن در ارتفاعات، داشتن سرعت بیش از حد و… از رایجترین نوع استرس لحظهای است که ممکن است هر فردی تعدادی از آن را در زندگی خود تجربه کند. این نوع از استرس مدت زمان کمی در بدن باقی میماند و هیچگونه آسیبی به بدن نخواهد رساند.
استرس مکرر
در صورتی که به صورت مداوم و پی در پی استرس لحظهای را تجربه کنید دچار استرس مکرر شدهاید. این استرس به طور معمول در شرایطی برای فرد رخ میدهد که درباره اتفاقی در آینده نگران باشد. این استرس معمولا تا مدت زیادی در بدن فرد باقی میماند و باعث میشود که رفتاری عصبی و خشونتآمیز از خود نشان دهد.
نگرانی درباره روز امتحان و نتیجه آن و عکسالعمل معلم و والدین در برابر اشتباه دانشآموز از مهمترین موقعیتهای استرسزا برای دانشآموزان است.این نوع از استرس نه تنها به دانشآموز کمک نخواهدکرد بلکه میتواند به بدن آسیب برساند و موجب افت تحصیلی شود.
استرس مزمن
استرس مزمن به معنای داشتن استرس به صورت همیشگی در وجود فرد است. این نوع از استرس بیشتر تاثیر منفی را بر افراد دارد و میتواند موجب بیماریهایی نظیر افسردگی، فشار خون، کاهش قدرت سیستم ایمنی بدن، معدهدرد و سردردهای شدید شود. وجود استرسهای درسی به صورت مداوم میتواند باعث شود که دانشاموز در طی سال تحصیلی از استرس مزمن رنج ببرد.
چگونه مهارت مقابله با استرس را در دانش آموزان تقویت کنیم؟
مهارت مقابله با استرس به معنای از بین بردن استرس به طور کامل نیست. تقویت این مهارت باعث میشود تا با مدیریت کردن احساسات خود استرس مکرر و مزمن خود را به استرس لحظهای و مثبت تبدیل کنید و از فواید آن بهره ببرید. اگر بخواهیم مهارت مقابله با استرس را در دانشآموزان تقویت کنیم بهتر است عوامل تحریک کننده استرس را با انجام چند کار ساده از بین ببریدو باعث کاهش استرس شوید.
- ورزش کردن به صورت منظم
- داشتن خواب کافی در طول شبانهروز
- اجتناب از غذاهای ناسالم و داشتن رژیم غذایی سالم
- کاهش مصرف نوشیدنیهای کافئیندار
- داشتن تعادل میان زندگی کاری، درسی و شخصی
- انجام مراقبه به صورت مستمر
چگونه استرس دانشآموز را مدیریت کنیم؟
اگرچه با رعایت عوامل تحریککننده استرس میزان این احساس در وجود دانشآموزان تا حد زیادی کنترل میشود؛ اما نمیتوان از آموزش مهارت مقابله با استرس چشمپوشی کرد. از مهمترین اقداماتی که جهت پرورش مهارت مقابله با استرس در دانش آموزان انجام میشود میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. اولویتبندی فعالیتها
زمانی که دانشآموزان را با کوهی از تکالیف و مسئولیتهای ریز و درشت قرار میدهید، شرایط فراتر از ظرفیت و توانایی دانشاموزان میشود و استرس فراوانی را در وجود خود احساس خواهند کرد. توصیه میکنیم جهت مقابله کردن با استرس، مسئولیتها را لیست کنید و میزان اهمیت و فرصت زمانی انجام آن فعالیت را مشخص کنید تا انجام تمامی مسئولیتها میسر شود.
2. سحرخیزی
سحرخیز باش تا کامروا شوی!
حتما شما هم تا به حال این ضربالمثل را شنیدهاید. بسیاری از افراد موفق سحرخیزی را به عنوان رمز موفقیت خود یاد میکنند. بیدار شدن در ساعات اولیه روز علاوه بر اینکه ساعت خواب را در شب تنظیم میکند مدت زمان بیشتری را برای انجام کارهای روزانه در اختیار افراد قرار میدهد و از میزان استرس به تعویق افتادن کارها میکاهد.
3. رقابت کردن با خود نه با دیگران
رقابت کردن با دیگران یکی از عوامل استرسزای انسانها در دنیای امروزی است. بهترین و سازندهترین نوع رقابت، رقابت با خود است.زیرا هر روز سعی میکنید بهتر از دیروز خود باشید.
4. مثبت اندیشی
یکی از تکنیکهای مهارت مقابله با استرس مثبتاندیشی و خوشبینی است. نگاه کردن به مشکلات به عنوان فرصتی برای پیشرفت باعث میشود که احساس آرامش بیشتری داشته باشیم و امید خود را برای کسب موفقیت از دست ندهیم.
5. صحبت کردن با یک دوست
یکی دیگر از روشهایی تقویت مهارت مقابله با استرس، صحبت کردن با یک دوست خوب است که ابتدا شما باید مهارت روابط فردی را فرا گرفته باشید. بیان احساسات به افراد مورد اعتماد و کسانی که تا به حال در شرایط شما قرار داشتهاند میتواند تا حد زیادی استرس را کاهش دهد و به میزان اعتماد به نفس شما بیفزاید.
همانطور که مطالعه کردید، مهارت مقابله با استرس یکی از مهارت های مهم تایید شده توسط سازمان جهانی بهداشت هست. امیدوارم در تقویت مهارتهای خود در مقابل استرس کوشا باشید و از این مقاله لذت برده باشید.
عالی بود.ممنونم
سلام دوست عزیز
ممنون از توجه شما.
سلام دوست عزیز
ممنون از توجه شما.
عالی بود🙏🏻🙏🏻🙏🏻
سلام دوست عزیز
ممنون از حسن نظرتون
سپاس مفید بود
سلام دوست عزیز
ممنون از توجه شما