مقاله
آموزش ریاضی با بازی در دبستان
آموزش ریاضی با بازی یکی از روش‌های تدریس ریاضی دبستان است که بچه‌ها را مشتاقانه به سمت یادگیری دنیای ریاضی سوق می‌دهد. شاید درگذشته سیستم آموزشی ریاضی و بازی را دو مقوله‌ی جدا از هم می‌دانست، اما امروزه کلاس‌های درس با این روش دانش‌آموزان را به درس ریاضی علاقه‌مندتر می‌کنند. ریاضیات ابتدایی شامل اولین گام‌های اساسی در مسیر درک اعداد و کاربردها، الگوها و روابط آن‌ها است. در طول این مسیر، دانش‌آموزان مهارت‌های شمارش، برآورد، جمع و تفریق، نمایش داده‌ها و اندازه‌گیری را می‌آموزند.
در این متن قرار است دربارۀ اهمیت بازی و ریاضی در دبستان، مزایای آموزش ریاضی با بازی و معرفی بازی‌های ریاضی دبستان صحبت کنیم.
با تیم آموزشی رایاد همرا باشید.
تقویت ریاضی ابتدایی با بازی
درحالی‌که دانش‌آموزان در کتاب‌های ریاضی خود با نمودارها و تصاویر بی‌شماری روبرو می‌شوند، تحقیقات نشان می‌دهد این تنها روشی نیست که باید از آن‌ها استفاده شود. هیچ ابزاری مانند بازی با ریاضی نمی‌تواند کودکان دبستانی را به ریاضی علاقه‌مند کند.
بازی بهترین روش برای یادگیری و تفریح هم‌زمان دانش‌آموزان است. انواع متنوعی از بازی وجود دارد که می‌توانید هنگام آموزش یا مرور مفاهیم ریاضی استفاده کنید.
در روش های نوین تدریس ابتدایی بهره مندی از بازی در فرایند آموزش باعث مشارکت فعال دانش آموزان شده و به عبارت دیگر به آموزش فعال می انجامد. بازی های عملی، بازی های فکری و نرم افزارهای آموزشی مبتنی بر بازی جزو ابزارهای آموزشی تقویت درس ریاضی دبستان به شمار می آیند.
مفاهیم ریاضی در زندگی روزمره مورداستفاده قرار می‌گیرند و یک نقطه شروع ضروری برای درک علم و فرایندهای آن هستند. بچه‌ها عاشق بازی کردن هستند. آن‌ها با اشتیاق می‌خواهند بازی‌های جدید را کشف کنند. پس چه‌بهتر است که مفاهیم ریاضی را در قالب بازی به آن‌ها بیاموزیم.
بازی با ریاضی هم جنبه‌ی تفریحی دارد و هم آموزش که کودکان را علاقه‌مند به ادامه یادگیری می‌کند. بهتر است قبل از اینکه بازی خاصی را به شاگردان و فرزندانمان هدیه بدهیم، آن را بهتر بشناسیم و همبازی خوبی برای آن‌ها شویم.
برای این کار بازی‌های گوناگون و متنوعی وجود دارد. در راستای ریاضی و بازی می‌توان از اپلیکیشن های استانداردی که در بازار وجود دارد استفاده کرد.
بازی‌های ریاضی ابتدایی
وقتی از ریاضی با بازی صحبت می‌کنیم منظورمان فقط اشکال گرافیکی، بازی‌های فکری و ابزارهای رنگی نیست. بلکه در این دسته نرم‌افزارهای آموزشی مبتنی بر بازی نیز شامل می‌شوند.
ریاضی و بازی ابزارهای عملی هستند که درک ریاضیات را برای کودکان دبستانی بسیار آسان می‌کنند. ریاضی در کتاب‌های درسی امروز کودکان ما رنگ و بوی بازی با اعداد را پیداکرده است.
لی لی
بازی لی لی، از عامیانه‌ترین بازی‌های کودکانه ما است. کودکان بزرگ‌تر معمولاً شمارش را بلد هستند. این در صورتی است که کودکان کوچک‌تر گاهی نمی‌توانند به خوبی آن را انجام دهند.
اگر می‌خواهید مهارت شمارش را با استفاده از یک بازی ریاضی به کودک بیاموزید، او را به بازی لی لی دعوت کنید. قرار نیست حتماً از تعداد خانه‌های ثابت و اعداد ثابتی استفاده کنید. دست شما در خلق قوانین جدید باز است.
نرم افزارهای آموزشی
در کنار بازی‌های فکری برای بچه‌های امروز ماهیت گوشی و تبلت غریبه نیست. البته نباید بازی‌های آنلاین را دست‌کم گرفت. این روزها اکثر بچه‌ها علاقه‌ی شدیدی به بازی‌های آنلاین دارند. از همین طریق می‌توان آن‌ها را از راه اپلیکیشن های مناسب به بازی با ریاضی تشویق کرد. ویرا بوک به عنوان یک کتاب تعاملی در بخش ریاضی زمینه کافی را برای یادگیری و ارتقای عملکرد دانش آموزان در یادگیری ریاضی از طریق ارائه تمرین های تعاملی و بازی محور فراهم نموده است.
توپ‌ها و چکش
برای این بازی به تعدادی توپ کوچک و یک جعبه‌ی کفش همراه با یک چکش اسباب بازی نیاز دارید. روی جعبه کفش تعدادی دایره بکشید و با استفاده از قیچی آن‌ها را دربیاورید. اندازه این حفره‌ها باید به حدی باشد که توپ‌ها روی آن‌ها بایستند و با ضربه چکش داخل جعبه بیافتند.
با استفاده از این جعبه می‌توانید عمل تفریق را به او یاد بدهید. تعدادی توپ را روی حفره‌ها بچینید و از کودک بخواهید چند تا از آن کم کند. حالا چند توپ باقی مانده؟
نرم‌افزار آموزشی میشا و کوشا
از آن دست‌بازی‌هایی است که به‌راحتی بچه‌های بازی گوش را هم به درس ریاضی علاقه‌مند می‌کند. آموزش ریاضی با بازی در نرم‌افزار آموزشی میشا و کوشا دانش‌آموزان دبستانی را به‌پای درس ریاضی جذب می‌کند و اوقات لذت بخشی را برایشان به وجود می‌آورد. با خرید برنامه‌های میشا و کوشا ریاضی و بازی را به کودکان خود هدیه دهید. اپلیکیشن میشا و کوشا با خلق بازی‌ای که در بطن خود برنامه‌های آموزشی قرار داده است باعث شده تا کودکان در هر مکان و زمانی از یادگیری فاصله نگیرند.
انفجار بادکنک‌های آبی
برای این بازی به تعدادی بادکنک نیاز دارید. بادکنک‌ها را پر از آب کنید و روی آن‌ها یک برچسب بچسبانید. روی زمین تعدادی مسئله بنویسید. مسائلی که جواب آن‌ها روی برچسب بادکنک‌ها نوشته شده.
به نوبت به هر دانش آموز یک مسئله بدهید و از او بخواهید جواب را از بین بادکنک‌ها پیدا کند و بادکنکی که جواب را در خود دارد روی مسئله‌ای که بر زمین نوشته شده پرتاب کند. بهتر است این بازی را در فصل تابستان انجام دهید چون ممکن است لباس بچه‌ها خیس شود.
بااین‌حال این بازی پردردسر، دقیقاً همان چیزی است که بچه‌ها را به هیجان می‌آورد و خاطره‌ی خوشی از ریاضی در ذهن آن‌ها ثبت می‌کند.
چرتکه
طبق تحقیقات صورت گرفته چرتکه روی محاسبات ذهنی دانش آموز از سن ۵ تا ۱۲ سالگی بسیار تأثیر گذار است. در واقع عملکرد حل مسئله در دانش آموزان تأثیر می گذارد.
جدول سودوکو
در حالی کهجدول سودوکو یک بازی معمایی است، لغات ریاضیات را تقویت می‌کند. جدول سودکو یک تمرین مغزی است. کودکان با حل سودوکو دائما در حال تمرکز، محاسبه و ورزش‌دادن به مغز خود هستند!
با این ابزارهای ریاضی با بازی به راحتی می توان دانش آموزان دبستانی را به درس ریاضی مشتاق و علاقمند کرد. روش های جذاب جدید ریاضی و بازی چهره ی سرد و کلیشه ای درس ریاضی را از بین برده و ساعات درس ریاضی را به اوقات شاد و فرح بخش تبدیل کرده است.
بازی و ریاضی چطور به کمک دانش‌آموزان یک کلاس می‌آید؟
دانش آموزانی که سر کلاس هستند، عموماً به دو دسته تقسیم می‌شوند و هر یک از آن‌ها به نوعی از بازی و ریاضی سود می‌برند.
دسته اول:
کسانی هستند که مشکلی با درک درس ریاضی ندارند و سر کلاس عملکرد مناسبی از خود نشان می‌دهد. بازی و ریاضی به آن‌ها کمک می‌کند تا بتوانند مفاهیم ریاضی را به صورت عمیق‌تری درک کنند و این مفاهیم را نه تنها سر کلاس درس؛ بلکه در زندگی روزمره خود استفاده کنند.
دسته دوم:
این دسته کسانی هستند که علیرغم داشتن هوشی سالم و طبیعی از درک مفاهیم ریاضی عاجزند. این دانش آموزان اکثراً به اختلال یادگیری ریاضی دچارند و بازی و ریاضی، یکی از روش‌های درمانی آن‌ها به حساب می‌آید.
اهمیت بازی و ریاضی در ابتدایی
ریاضیات ابتدایی شامل مباحث ریاضی است که پایه و اساس ریاضیات به شما می‌آید. ریاضیات ابتدایی ممکن است دشوار باشد زیرا شامل یادگیری مفاهیم انتزاعی جدید است که تجسم آن‌ها برای بچه‌ها مشکل است.
یادگیری تسلط به این نکته است که به دانش‌آموزان به همان اندازه که برای درک یک مهارت یا مفهوم خاص نیاز دارند وقت بگذارید. این شامل زمان متغیری است که شما برای موفقیت به هر دانش‌آموز می‌دهید. در کنار بازی‌های فکری نباید نرم‌افزارهای آموزشی مبتنی بر بازی را دست‌کم گرفت.
ساعات جذاب ریاضی با بازی
ریاضی و بازی چهره‌ی سرد و عبوس این درس را از بین می‌برد و چه‌بسا ساعات ریاضی را به یکی از جذاب‌ترین اوقات دانش‌آموزان تبدیل کند. ازآنجاکه برای بچه‌های دبستان، ریاضی یک مفهوم کاملاً جدید است، ریاضی با بازی خوشامدگویی هیجان‌انگیزی به دنیای اعداد است.
در سیستم آموزش نوین بسیار مهم است که دانش‌آموزان احساس راحتی کنند و به آن‌ها فرصت داده شود بدون سرعت و عجله، ایده‌های جدید ریاضی را با سرعت خود یاد بگیرند.
تسلط محاسباتی
بازی با ریاضی سرگرم‌کننده است و می‌تواند زمینه‌ای برای توسعه استدلال ریاضی دانش‌آموزان ایجاد کند. از طریق بازی و تجزیه‌وتحلیل بازی‌ها، دانش‌آموزان همچنین با بررسی استراتژی‌های کارآمدتر و با بحث در مورد روابط بین اعداد، تسلط محاسباتی خود را توسعه می‌دهند. باید توجه داشت که ابزارهای بازی با ریاضی را متناسب با سن دانش‌آموز تهیه کرد.
درس عملی ریاضی با بازی
ابزارهای کلاسی مبتنی بر فناوری، روشی قدرتمند برای تمایز یادگیری در حین آموزش ریاضیات ابتدایی ارائه می‌دهند که راهی مؤثر برای کمک به دانش‌آموزان در کلاس‌های با توانایی مختلط برای موفقیت است؛ اما برای دانش‌آموزان دبستانی بهترین راه‌حل همان ریاضی با بازی است.
ازآنجایی‌که معلمان دبستان باید مفاهیم جدید را با نشان دادن و قصه گفتن برای دانش‌آموزان بیان می‌کنند بنابراین بازی با ریاضی تأثیر بسزایی خواهد داشت.
ریاضی یک درس عملی است؛ یعنی با تمرین و تکرار می‌توان اعداد و روش‌ها را به حافظه سپرد. ریاضی و بازی این زمینه را فراهم می‌کند که با شرکت کردن دانش‌آموز در بازی به‌طور عملی درس را یاد بگیرد.
بازی فکری ریاضی
برخی از بازی های رومیزی و فکری با هدف پرورش هوش ریاضی و فضایی طراحی و به بازار عرضه شده‌اند. انواع بازی فکری ریاضی با توجه به نیازهای کودکان و دانش آموزان در مقطع دبستان ظراحی می‌شوند به صورتی که مهارت های پایه ریاضی، همچون یادگیری اشکال، یادگیری ساعت، چهار عمل اصلی ریاضی و …. را به صورت تعاملی و از طریق بازی به طورکامل فرا می‌گیرند.
یادگیری ریاضی با بازی سبب نهادینه شدن تمامی مطالب در ضمیر ناخودآگاه کودکان می‌شود. از جمله بازی فکری ریاضی می‌توان موارد زیر را نام برد:
- بازی فکری دوجین
- بازی فکری چیدمان
- ساعت آموزشی علی کوچولو
- بازی آموزشی ضربدر
- بازی آموزشی جئوبرد
- بازی آموزشی عددچین جمع، تفریق و …
مزایای آموزش ریاضی با بازی
بازی با ریاضی به دانش‌آموزان فرصت می‌دهد تا مفاهیم اساسی اعداد، مانند توالی شمارش، مکاتبات یک‌به‌یک و استراتژی‌های محاسبات را کشف کنند. درگیر کردن بازی با ریاضی همچنین می‌تواند دانش‌آموزان را ترغیب به کشف ترکیب اعداد، مقدار مکان، الگوها و سایر مفاهیم مهم ریاضی کند. علاوه بر این، ریاضی و بازی فرصت‌هایی را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کند تا درک و استدلال ریاضی خود را تعمیق بخشند.
معلمان باید فرصت‌های مكرر را برای بازی با ریاضی دانش‌آموزان فراهم كنند، سپس با مشاهده الگوها، روابط و استراتژی‌های جدید، اجازه دهند كه ایده‌های ریاضی پدیدار شود. ریاضی و بازی ابزاری مهم برای یادگیری در کلاس‌های ریاضیات دبستان هستند. برخی از مزایای آموزش ریاضی با بازی به شرح زیر است:
- انجام بازی‌ها تفکر استراتژیک ریاضی را تشویق می‌کند زیرا دانش‌آموزان استراتژی‌های مختلفی برای حل مسائل پیدا می‌کنند و درک خود را از اعداد تعمیق می‌بخشند.
- هنگامی‌که به‌طور مکرر ریاضی و بازی انجام می‌شود، بازی‌ها از تسلط دانش‌آموزان به محاسبات پشتیبانی می‌کنند.
- ریاضی و بازی فرصت‌هایی برای تمرین دارند، غالباً بدون نیاز به معلمان برای حل مشکلات می‌توان به بازی با ریاضی اعتماد کرد. سپس معلمان می‌توانند دانش‌آموزان را مشاهده یا ارزیابی کنند و با افراد یا گروه‌های کوچک دانش‌آموزان کار کنند.
- ریاضی با بازی باعث می‌شود که دانش‌آموزان با سیستم اعداد و “اعداد معیار” (مانند 10 ها، 100 ها و 1000 ها) آشنا شوند و در محاسبات شرکت کنند و درک عمیق‌تری از عملیات ایجاد کنند.
- ریاضی و بازی از ارتباط مدرسه به خانه پشتیبانی می‌کند. والدین می‌توانند با انجام بازی در خانه، با تفکر ریاضی فرزندان خود آشنا شوند.
- ریاضی با بازی یکی از هیجان‌انگیزترین تجربیاتی است که می‌توانیم به کودکان هدیه دهیم. در دبستان روش‌های زیادی وجود دارد که ما می‌توانیم ریاضیات را برای بچه‌هایمان جذاب و سرگرم‌کننده کنیم. چه کسی دوست ندارد بازی کند؟ بازی با ریاضی می‌تواند هر دانش‌آموزی را علاقه‌مند به ریاضی کند.
اگر از خواندن این مقاله لذت برده اید حتما مقاله “ نرم افزارهای آموزش ریاضی ابتدایی ” را مطالعه فرمایید.