مقاله
در ایران چند نوع مدرسه داریم؟
به طور معمول، دغدغه بسیاری از والدین انتخاب مدرسه‌ای خوب برای آموزش کودکانشان است. در این میان انواع مدارس ایران و خدماتی که ارائه می‌دهند، پدر و مادران را برای انتخاب یکی از سیستم‌های آموزشی برای فرزندشان دچار سردرگمی می‌کند.
در همین راستا، در ادامه قصد داریم به این سوال که در ایران چند نوع مدرسه داریم؟ پاسخ دهیم و در ادامه با ویژگی‌های انواع مدرسه آموزشی آشنا شویم.
با رایاد تا انتهای این مقاله همراه باشید.
انواع مدارس ایران
در حالت کلی ۸۰ تا ۸۵ درصد از تنوع مدارس ایرانی را مدرسه‌های غیرانتفاعی و دولتی شامل می‌شوند و ۱۵ تا ۲۰ درصد باقیمانده را مدارس دیگر تشکیل می‌دهند.
در ادامه با هر یک از انواع مدارس غیرانتفاعی و دولتی و سایر مدارس کشورمان آشنا می‌شویم.
۱. مدارس دولتی
مدارس دولتی بین انواع مدارس ایران بیشترین تعداد را دارند. به طور کلی، خود مدارس دولتی به ۲ دسته مدرسه‌های یک شیفت یا دو شیفت تقسیم بندی می‌شوند.
مدرسه‌های دو شیفته معمولا در مناطقی که جمعیت دانش آموزان زیادی دارند، برگزار می‌شوند.
در مدارس دولتی آموزگاران استخدامی یا حق التدریس آموزش و پرورش تدریس می‌کنند. سازمان آموزش و پرورش نیز برای این معلمان دوره‌های ضمن خدمت برگزار می‌کند و به همین دلیل معلمان مدارس دولتی دوره‌های آموزشی آموزش و پرورش را می‌گذرانند.
همچنین آموزگاران مدارس دولتی اغلب فارغ التحصیلان دانشگاه‌های فرهنگیان هستند.
مدارس دولتی بدون غربالگری دانش آموزان را برای آموزش ثبت نام می‌کنند. این در حالی است که مدارس غیرانتفاعی نوعی غربالگری برای ورود دانش آموزان به مدارسشان دارند.
به عبارتی، برخی مدارس غیرانتفاعی تنها به دلیل ثروتمند بودن خانواده‌ای دانش‌آموز را ثبت نام می‌کنند و بعضی از مدارس نیز دانش‌آموز را به دلیل تحصیلات پدر و مادر ثبت نام می‌کنند!
در مقابل، دانش آموزان مدارس دولتی از تمام اقشار جامعه هستند و مهارت‌های آموزشی و اجتماعی به آنان در یک سطح آموزش داده می‌شود.
با این حال یکی از ضعف‌های مدارس دولتی این است که برنامه هدایت تحصیلی برای دانش‌آموزان ندارند.
مدرک تحصیلی مشاوران در مدارس دولتی معمولا در سطح لیسانس است. به همین دلیل آموزگار ممکن است در صورت وجود نشانه‌هایی مانند اختلال یادگیری، بیش فعالی، عدم تمرکز یا سایر مشکلات مشابه در دانش آموزان، نتواند آن‌ها را تشخیص دهد و فرد مورد نظر را دارای قدرت یادگیری پایین تلقی کند.
در حالیکه شناسایی به موقع مشکلات درونی کودک می‌تواند به او کمک کند تا به موفقیت‌های چشمگیری برسد.
|
با فیلم و نرم افزار آموزشی آشنایی دارید؟ پیشنهاد رایاد به شما انتخاب نرم افزار آموزشی مداد است با کلیک بر لینک زیر می توانید آن را مشاهده کنید. |
۲. مدارس غیر انتفاعی
مدارس غیر انتفاعی طرفداران زیادی در میان انواع مدارس دارند. این مدارس در ۳ دسته مختلف تقسیم بندی می‌شوند که عبارت‌اند از:
مدارسی که در سطح مدارس دولتی تدریس می‌کنند، مدارس دو زبانه و مدارس چند زبانه که خود را بین المللی نیز می‌نامند.
شیوه آموزشی در مدارس غیر انتفاعی نوع اول تفاوت زیادی با مدارس عادی ندارد. در مقابل، این مدارس برای گزفتن هزینه‌های زیاد از والدین، تشریفات مدرسه را زیادتر می‌کنند.
قراردادهای مدارس غیر انتفاعی با کادر آموزشی نیز معمولا به صورت ۹ ماهه است. به همین دلیل، هر ساله کادر آموزشی مدرسه ممکن است تغییر کند.
در مدارس غیر انتفاعی معلمان لزوما از استخدامی‌های آموزش و پرورش نیستند. بلکه این مدارس ممکن است معلمان خود را از بین متقاضیان تدریسی که تحصیلات مرتبط یا سابقه تدریس دارند، انتخاب کنند.
ساعات آموزشی در این مدارس معمولا تا ۳ یا ۴ بعد از ظهر به طول می‌انجامد.
مدارس غیرانتفاعی دوزبانه و چندزبانه هم معمولا شهریه بالایی را از دانش آموز می‌گیرند، بودجه‌بندی آموزشی بالا دارند و به همین دلیل کادر آموزشی حرفه‌ای نیز برای مدرسه استخدام می‌کنند.
معلمان برخی از این مدارس مدارک فوق لیسانس یا دکتری دارند و معلمان زبان نیز علاوه بر تحصیلات عالی مرتبط با زبان انگلیسی، در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند و با فرهنگ انگلیسی آشنایی دارند.
با این حال، نمی‌توان همه مدارس غیرانتفاعی را بر اساس ویژگی‌هایی که ذکر کردیم، ارزیابی کرد. بلکه برای انتخاب یکی از این مدارس برای ثبت نام دانش آموز بهتر است تحقیقات لازم را در مورد سیستم آموزشی مدرسه و امکانات و خدمات آن انجام دهید.
برای اطلاع از تفاوت ها و ویژگی های مدارس دولتی و غیرانتفاعی بر روی مطلب تفاوت مدرسه غیر انتفاعی با دولتی کلیک کنید.
۳. مدارس نمونه دولتی
مدارس نمونه دولتی دانش آموزان خود را از پایه‌های هفتم و دهم ثبت نام می‌کنند. برای پذیرش در این نوع مدرسه‌ها هم شرط معدل و هم آزمون ورودی در نظر گرفته شده است.
کادر آموزشی در این نوع مدارس مانند مدرسه‌های دولتی مشخص است و معلمان خود را از بین آموزگاران رسمی و حق التدریس انتخاب می‌کنند.
مدارس نمونه نسبت به مدارس دولتی امکانات و ساعات آموزشی بیشتری دارند. دانش آموزانی با یکسری توانمندی‌های خاص و دانش بالاتر می‌توانند وارد این مدارس شوند.
۴. مدرسه تیزهوشان
در مدارس تیزهوشان نیز مانند مدارس نمونه دولتی، پذیرش از پایه‌های هفتم و دهم انجام می‌شود و برای ثبت نام دانش آموزان نیز آزمون‌های شامل سوالات استعداد تحلیلی و سنجش هوش برگزار می‌شوند.
دانش آموزانی که به این مدارس وارد می‌شوند از ضریب هوشی بالایی نسبت به سایر دانش آموزان برخوردار هستند. در این مدارس انتظارات بالایی از دانش آموزان دارند.
علاوه بر کتاب‌های درسی عادی در این مدارس کتاب‌های دیگری نیز تدریس شده و ساعات آموزشی بیشتری برایشان برگزار می‌شوند. مدارسی مثل فرزانگان، علامه حلی، سمپاد، شایستگان و غیره جزو مدارس تیزهوشانی هستند که کادر آموزشی خاص و قوی دارند.
۵. مدارس تطبیقی
این نوع مدارس جزوی از انواع مدارس ایران می باشد، برای کسانی هستند که مدتی را در خارج از ایران زندگی کرده و حالا به ایران بازگشته‌اند. کودکان این خانواده‌ها ممکن است در زبان مادری یا زبان فارسی خود مشکل داشته باشند.
مدارس تطبیقی برای این هستند که آموزش‌های داخل ایران را با آنچه دانش آموزان در خارج از کشور آموزش دیده‌اند، تطبیق دهند. در این مدارس برای دانش آموزان سطح سازی انجام می‌شود تا آموزش‌های متناسب با داخل ایران را برایشان ارائه دهند.
آموزگاران این مدارس در سطح خوبی از دانش و آگاهی بوده و سطح سواد بالایی دارند.
۶. مدارس ایرانی خارج از کشور
این مدارس برای افرادی مانند سفیر، کارشناسان و ایرانی‌های ساکن خارج از کشور که تابعیت خارجی ندارند. به طور معمول، تعداد دانش‌آموزان این مدارس کم است و آموزش در آن‌ها با کیفیت بالایی ارائه می‌شود. این مدارس ایرانی در اکثر کشورهای خارجی دایر هستند.
۷. مدارس هیئت امنایی
مدرسه هیئت امنایی چهارچوب آموزشی مانند مدارس عادی دارند که توسط آموزش و پرورش تعیین می‌شود. در مقابل، بخش مالی و مدیریت این مدارس توسط اولیا و مردم اداره می‌شود.
تجهیزات آزمایشگاهی و آموزشی این مدارس کیفیت بالایی دارند و کارگاه‌های مناسبی برای افزایش مهارت‌های دانش آموزان برگزار می‌شوند.
علاوه بر این، در مدارس هیئت امنایی کارگاه‌های مهارتی هم برای والدین برگزار می‌شوند. مدارس هیئت امنایی آزمون ورودی ندارند؛ اما برای ثبت نام دانش آموزان شرط معدل در نظر می‌گیرند و کیفیت آموزش در این مدارس بالا است.
مدارس هیئت امنایی اغلب توسط خیرین ساخته می‌شوند.
۸. مدارس اقلیت های دینی
این نوع از مدرسه ها اغلب به صورت دولتی برپا می‌شوند و علاوه بر مفاد درسی مورد نظر آموزش و پرورش، کتاب‌های دینی و هدیه‌های آسمانی مربوط به دین و مذهب خاص خود را هم مطالعه می‌کنند.
در برخی از مدارس مثل مدارس ارمنی، ادبیات ارمنی هم در گروه کتاب‌ها درسی ارائه می‌شوند.
۹. مدارس بزرگسالان یا شبانه
مدارس شبانه برای تحصیل کسانی هستند که سنی بالاتر از جد مجاز برای هر پایه تحصیلی دارند و به هر دلیلی نتوانسته‌اند مانند کودکان دیگر در سن مناسب خود تحصیل کنند.
این کلاس‌ها معمولا عصرها برگزار می‌شوند و به طور معمول کلاس‌های حضوری زیادی در طول یک سال تحصیلی تشکیل نمی‌دهند. در واقع، در مدارس شبانه معمولا چکیده درس‌ها تدریس می‌شوند و تنها دروسی مثل ریاضی، فیزیک و شیمی با تمرکز بیشتری ارائه می‌گردند.
۱۰. مدارس تجربی یا رشدی
در مدارس رشدی برنامه ریزی‌های تحصیلی بر اساس آموزش مهارت‌های مختلف به دانش آموزان انجام می‌شود. بیشتر دانش آموزان در این مدارس مهارت‌های خود را بالا می‌برند.
شیوه ثبت نام در این نوع مدرسه‌ها مختلط است. با ثبت نام در این مدارس می‌توانید از فرزندتان انتظار داشته باشید که مهارت‌های زندگی و اجتماعی‌اش تا حد زیادی بالا برود. روند آموزشی در این مدارس مشابه مدارس عادی نیست.
به طور معمول، اکثر خانواده‌هایی که حس می‌کنند فرزندشان توانایی یادگیری پائین‌تری نسبت به افراد هم سن خود دارد، این مدارس را برای آموزش فرزندشان انتخاب می‌کنند. در این مدارس کودک تحت فشار قرار نمی‌گیرد.
با این حال، برای هم سو شدن فرزندتان با روند آموزشی رایج در نظام آموزشی بهتر است در کنار آموزش در مدارس رشدی، معلمی خصوصی برای آموزش او در نظر بگیرید.
۱۱. مدارس شاهد
مدارس شاهد یکی دیگر از انواع مدارس ایران هست که معمولا برای آموزش فرزندان خانواده‌های شاهد و ایثارگر است؛ اما فرزندان سایر اقشار جامعه نیز می‌توانند برای آموزش وارد این مدارس شوند.
برخی مدارس شاهد برای ثبت نام افراد از آن‌ها آزمون ورودی می‌گیرند. همچنین کادر آموزشی مدارس شاهد نیز با دقت زیادی انتخاب می‌شوند و بر خروجی کار آنان و تعداد دانش آموزان موفقشان نظارت می‌شود.
۱۲. مدارس قرآنی
برخی از خانواده‌ها نیز دوست دارند که فرزندشان در کنار آموزش بر اساس مفاد درسی آموزش و پرورش، از نظر دانش دینی نیز قوی باشد. این افراد در مدارس دینی آموزش می‌بینند.
مدارس قرآنی معمولا در طول هفته بین شش تا هفت ساعت کلاس‌های دینی و قرآنی را برای علاقه مندان برگزار می‌کنند.
۱۳. مدارس ورزشی
در این مدارس علاوه بر آموزش‌های رایج مدارس عادی، برخی رشته‌های ورزشی نیز به صورت حرفه‌ای آموزش داده می‌شوند. دانش آموزان علاقه مند به یک رشته ورزشی خاص با ثبت نام در این مدارس می‌توانند در رشته ورزشی دلخواه خود پیشرفت کنند.
۱۴. مدارس هوشمند
مدارس هوشمند سیستم آموزشی خود را روی آموزش از طریق تکنولوژی‌های هوشمند متمرکز می‌کنند. در این مدارس کامپیوتر و اینترنت یکی از ابزارهای اصلی تدریس به شمار می‌آید.
حتی روند دریافت تکلیف از دانش آموزان هم به صورت اینترنتی انجام می‌شود. همچنین تمام منابع آموزشی، کمک آموزشی، تدریس و … به صورت الکترونیکی انجام می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله با انواع مدارس ایران آشنا شدیم و دیدیم که هر یک از مدارس جهت‌گیری‌ها و هدف‌گذاری‌های متفاوتی دارند که با بررسی نیازهای فرزند خودتان می‌توانید در میان انواع مدرسه موجود در کشورمان یکی را به عنوان انتخابی مناسب برای آموزش فرزندتان در نظر بگیرید.
برای این منظور ویژگی‌ها و کارکردهای هر مدرسه را بررسی کنید و از سوی دیگر شرایط، توانایی‌ها و علایق فرزندتان را در نظر داشته باشید. با این ارزیابی این شرایط می‌توانید مدرسه‌ای خوب برای آموزش فرزندتان انتخاب کنید.