مقاله
چگونگی تقویت مهارت تصمیم گیری در دانش آموزان؟
مهارت تصمیم گیری یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که هر فرد باید در موقعیت‌های مختلف زندگی خود به آن مجهز باشد. این مهارت به عنوان یکی از مهم‌ترین و کاربردی‌ترین مهارت های زندگی شناخته شده است زیرا انسان‌ها با استفاده از آن آینده خود را رقم می‌زنند و یک تصمیم اشتباه می‌تواند بسیاری از ابعاد مهم زندگی انسان را تحت شعاع قرار دهد.
مهارت های ده گانه زندگی توسط سازمان بهداشت جهانی در سال 1993 جهت ارتقا سطح بهداشت روان و پرورش مهارت‌های اجتماعی افراد تدوین شد. این سازمان بر این باور است که بهترین زمان آموزش این مهارت‌ها کودکی است زیرا کودکان در برابر مسائل جدید انعطاف پذیری بیشتری دارند و در یادگیری مسائل جدید سرعت بیشتری دارند. همچنین ورود به مدرسه فرصت بسیار مناسبی جهت آزمون و خطا کردن این مهارت‌هاست تا بتوانند به راحتی برای وظایف خطیری که در آینده به آنها محول خواهد شد آماده شوند.
اگر تمایل دارید درباره مهارت تصمیم گیری اطلاعات بیشتری کسب کنید تا انتهای این مطلب با تیم رایاد همراه باشید.
مهارت تصمیم گیری به چه معناست؟
مهارت تصمیم گیری را می‌توان به زبان ساده انتخاب بهترین راه‌حل از میان راه‌حل‌های موجود تعریف کرد. این مهارت که بخشی از مهارت حل مساله به شمار می‌رود، شامل بررسی و پیش‌بینی پیامدها و نتایج راه‌حل‌های موجود و مقایسه آنها با یکدیگر است.
داشتن شجاعت و جسارت جهت رویارویی با مسائل و یافتن بهترین راه‌حل از مهم‌ترین عناصر سازنده در مهارت تصمیم گیری و رهایی از تردید و دودلی به شمار می‌رود. امروزه تصمیم‌گیری‌ها جهت افزایش کارآمدی به صورت گروهی نیز انجام می‌شود که نیاز به تبحر در مهارت‌های ارتباط موثر و مهارت رابطه بین فردی را بیش از پیش می‌کند.
مراحل تصمیم گیری
گرفتن تصمیم درست و کارآمد نیاز به صبر و صرف انرژی دارد. طی کردن مراحل زیر به صورت قدم به قدم می‌تواند به شما در رسیدن به بهترین گزینه کمک کند:
1. شناسایی موقعیت و مشکل
یکی از بهترین روش‌های شناسایی موقعیت و مشکلی که با آن مواجه شده‌اید، پرسیدن سوال‌های مناسب است. سعی کنید با جواب دادن به سوالات خود مشکل را از جنبه‌های مختلف بررسی کنید و به زبان ساده به تفسیر موقعیت برای خود بپردازید. از دادن جواب‌های ساده و سریع به سوالات خودداری کنید و تلاش کنید که با فکر کردن به مشکل و بدون هیچ گونه عجله‌ای پاسخ‌های بهتر و کارآمدتری برای سوالات خود داشته باشید. استفاده از مهارت تفکر نقادانه و مهارت تفکر خلاق می‌تواند شما را در این مرحله یاری کند.
لیست کردن مشکلات و اولویت‌بندی آنها می‌تواند شرایط پیچیده و سخت را برای شما ساده‌تر کند. نوشتن اهدافی که می‌خواهید در حل این مساله و تصمیم‌گیری بدان دست پیدا کنید نیز می‌تواند در انتخاب راه‌حل مناسب به شما کمک کند.
2. ارزیابی مجدد موقعیت و مشکل
با بررسی تمام ابعاد موقعیت و لیست کردن مشکلات و اهداف خود، دید گسترده‌تری به موقعیت پیدا خواهید کرد. در این مرحله بهتر است که دوباره موقعیت و مشکل خود را با دیدگاه جدید خود بررسی و ارزیابی کنید. لازم به ذکر است که گاهی اوقات بهترین تصمیم این است که هیچ کاری انجام ندهید. پس از گرفتن تصمیم‌های غیر ضروری اجنتاب کنید وهمیشه از خود بپرسید که ;
• آیا این مشکل به صورت خود به خود حل نخواهد شد؟
• بی‌توجهی به این مساله چه عواقبی برای من خواهد داشت؟
بهتر است که به جای توجه به مسائل بی‌اهمیت، تمام انرژی و تمرکز خود را بر روی مسائلی قرار دهید که نیاز به تصمیم‌گیری سریع و رفع مشکل دارند. به تاخیر انداختن این تصمیمات می‌تواند منجر به گرفتن تصمیمات اشتباه و ناخوشایند شوند. داشتن صداقت با خود یکی دیگر از عناصر مهم در تصمیم‌گیری است. اگر احساس می‌کنید
3. گردآوری اطلاعات
جهت پیدا کردن راه‌حل مناسب و تصمیم‌گیری درباره بهترین راه‌حل موجود نیاز است که درباره مشکل و موقعیت به وجود آمده اطلاعات داشته باشید. توصیه می‌شود بر اساس زمانی که برای تصمیم‌گیری درباره مساله خود دارید به جمع‌آوری و بررسی اطلاعات بپردازید. داشتن تمرکز، مشاوره گرفتن از دیگران و استفاده از تمام منابع در دسترس از مهم‌ترین اقداماتی است که باید در این مرحله انجام دهید.
4. پیدا کردن راه‌حل‌های مختلف
در این مرحله تمامی راه‌حل‌هایی که به ذهن شما و دیگران می‌رسد باید بر روی کاغذ نوشته شود. از قضاوت کردن و بررسی دقیق هر راه‌حل بپرهیزید و تلاش کنید تا خلاقیتتان جهت ارائه راه‌حل‌های جدید فعال شود.
5. بررسی راه‌حل‌ها
پس از اینکه تمامی راه‌حل‌های ممکن و غیرممکن بر روی کاغذ آورده شد، نوبت به بررسی بهترین راه‌حل‌های موجود می‌رسد. در این مرحله به آزمایش و تحلیل بهترین راه‌حل‌ها بپردازید و نتایج و پیامدهای آن را بررسی کنید. در این مرحله می‌توانید با ترکیب کردن ویژگی‌های مثبت چند راه‌حل به خلق راه‌حلی جدید و کارامد بپردازید.
6. انتخاب بهترین راه‌حل
این مرحله زمان عمل کردن است. وقت آن رسیده تا بر اساس اولویت‌ها و اهدافی که دارید بهترین راه‌حل خود را انتخاب کرده و تصمیماتتان را عملی کنید. در صورتی که پیامدهای عملی تصمیم شما با اهداف و پیامدهای مورد انتظار شما هماهنگی نداشته باشد، لازم است به بررسی دوباره و انجام فرآیند مجدد تصمیم‌گیری بپردازید. توصیه می‌شود که از انجام این کار هراس نداشته باشید و اشتباهات خود را به راحتی قبول کنید. این کار باعث می‌شود که با کسب تجربه بیشتر، مهارت تصمیم‌گیری خود را بیش از پیش تقویت کنید و مشکل به بهترین شکل ممکن حل شود.
چگونه مهارت تصمیم گیری را در دانش آموزان تقویت کنیم؟
مدرسه بهترین فرصت برای تقویت مهارت تصمیم گیری به صورت فردی و گروهی برای دانش اموزان به شمار می‌رود.
معلمان، والدین و حتی خود دانش‌آموزان می‌توانند با استفاده از این روش‌ها مهارت تصمیم گیری را در خود پرورش دهند:
1. محدود کردن گزینه‌ها
هرچه گزینه‌ها و راه‌حل‌های بیشتری جهت انتخاب در پیش روی دانش‌آموزان وجود داشته باشد، تصمیم‌گیری سخت‌تر خواهد شد. بهتر است با حذف برخی از راه‌حل‌های ناکارآمد تصمیم‌گیری را برای دانش‌آموزان ساده‌تر کنید تا اعتماد به نفس بیشتری در این زمینه پیدا کنند.
2. ارزیابی اهمیت تصمیم
برخی از تصمیماتی که دانش‌آموزان باید در زندگی خود بگیرند اهمیت و تاثیر زیادی در آینده نخواهد داشت. بهتر است برای آسان‌تر کردن مهارت تصمیم گیری درباره اهمیت و پیامدهای تصمیم گرفته شده با او صحبت کنید تا زمان زیادی برای تصمیم گیری درباره مسائل بی‌اهمیت صرف نکند.
3. تشویق به تحقیق
بهترین تصمیمات با تحقیق کردن و داشتن اطلاعات کامل به دست می‌آید. مشاوره گرفتن از افراد مطلع و جستجو در فضای اینترنت از بهترین روش‌های تحقیق در دسترس دانش‌آموزان است.
4. عدم تمرکز روی اشتباهات
سرزنش کردن خود به خاطر تصمیمات اشتباه قبلی نه تنها فایده‌ای به همراه ندارد بلکه موجب کاهش اعتماد به نفس و جسارت دانش‌آموز در مهارت تصمیم گیری خواهد شد.
امیدوارم از مطالعه این مطلب لذت برده باشید.