نحوه برخورد با دانش آموز پرخاشگر

پرخاشگری به رفتاری گفته می‌شود که طی آن به چیزی آسیب بزند. آن چیز می‌تواند شخصی دیگر، حیوان یا اشیا باشد. طبق گفته‌ی سازمان بهداشت جهانی، کسی که به صورت عمدی از نیرو یا قدرت بدنی، تهدید یا ایجاد ترس در خود و دیگری به صورت عمدی علیه یک نفر یا یک گروه استفاده کند و موجب آسیب جسمی، روانی، عدم رشد و تکامل و حتی مرگ شود، پرخاشگر گفته می‌شود.

هر فردی اگر خواهد از نیرو و قدرت جسمی یا روحی خود برای رسیدن به این اهداف استفاده کند، ولو به نتیجه برسد یا خیر، دچار این آسیب رفتاری است و نیاز به یاری دارد. دانش اموزان، در هر مقطعی ممکن است این رفتارها را از خود نشان دهند.

امید است که اگر این رفتارها در مراحل بروز با برخورد صحیح مواجه شوند کم رنگ و کم رنگ‌تر گشته و به کلی نابود شوند. به همین خاطر، نحوه برخورد با دانش آموز پرخاشگر حتی در سال‌های دبستان ضروری و مهم است.

اگر از آن دست معلمین یا والدینی هستید که پرخاشگری دانش آموزان ابتدایی را به خاطر کودکی‌شان نادیده می‌گیرید یا برخورد درستی در مقابل آن‌ها از خود نشان نمی‌دهید، این مقاله را تا انتها بخوانید.

تا انتهای مقاله با تیم آموزشی رایاد همراه باشید.

مقاله پیشنهادی: نقش معلم در تربیت دانش آموزان

نحوه شناسایی دانش آموزان پرخاشگر

قبل از اینکه کودک به مدرسه بیاید، احتمال کمی هست که به پرخاشگری یا تمایل به خشونت در او پی برده شود. مخصوصاً اگر کودک خواهر یا برادر نداشته باشد یا فاصله سنی اش با آن‌ها بالا باشد. تا این زمان، او هر چه را که می‌خواسته به راحتی به دست آورده. کاری را که می‌خواسته بدون هیچ اختلالی انجام داده است.

والدین معمولاً خواسته‌های او را برآورده کرده‌اند و کودک به خاطر عدم احساس ناکامی کمتر رفتارهای پرخاشگرانه از خود نشان داده است. وقتی این کودک به محیط دبستان وارد شود، با شرایطی کاملاً متفاوت از آنچه که در خانه جاری بوده روبرو می‌شود. در مدرسه او دیگر یک فرد نیست؛ بلکه عضوی از یک گروه بزرگ‌تر با ارزش و حقی برابر که ممکن است زیاد به مذاقش خوش نیاید.

اینجاست که آن روی سکه را نمایان می‌کند و رفتارهای پرخاشگرانه از خود بروز می‌دهد. خیلی از والدین کودکان وقتی که گزارش رفتاری فرزند خود را از معلم یا مدیر دریافت می‌کنند، کاملاً متعجب می‌شوند.

این به این معنی نیست که تک فرزندها پرخاشگری بیشتری دارند؛ به این معنی است که ممکن است آن‌ها این رفتار خود را به خاطر شرایطی که همیشه بر وفق مراد بوده، تا مدت زمانی نمایان نکرده باشند. حال آنکه کودکان خانواده‌های شلوغ، زودتر از سن مدرسه این رفتار را از خود بروز می‌دهند.

یک دانش آموز پرخاشگر رفتارهای مشخصی از خود نشان می‌دهد. ممکن است موارد زیر را در او مشاهده کنید:

” سیلی زدن، لگد زدن و هل دادن هم کلاسی‌هایش، دشنام دادن، فریاد زدن، تحقیر کردن یا تهدید نمودن آن‌ها، قاپیدن وسایل از دست دیگران، خراب کردن وسایل و مختل نمودن کار دیگران یا بازی‌ای که در حال انجام آن است. ” ممکن است یک یا چند مورد از این رفتارها را در دانش آموز خود مشاهده کنید.

به طور کلی، برای شناسایی دانش آموز پرخاشگر به تعریف پرخاشگری مراجعه کنید. اگر دانش آموز شما قصد داشت به واسطه نیرویی که دارد به اشخاص یا اشیا آسیب برساند دچار پرخاشگری است.

چگونه با کودکان پرخاشگر رفتار کنیم

بهتر است درباره علت پرخاشگری بیشتر مطالعه کنید. وقتی که بدانید که افراد چرا پرخاشگر می‌شوند، بهتر می‌توانید آن‌ها را درک کنید. راهکارهای بسیاری برای برخورد با دانش آموز پرخاشگر وجود دارد و تنها زمانی این راهکارها مثمر ثمر واقع خواهند شد که با درک درست و آمادگی بالا آن‌ها را انجام دهید.

به طور کلی درباره علت پرخاشگری باید بدانید که به یک عامل محدود نمی‌شود. این رفتار ممکن است ریشه‌ی شخصیتی، خانوادگی، آموزشگاهی و اجتماعی داشته باشد.
بله؛ منشأ ممکن است غریزی باشد و ممکن است اجتماعی باشد. ممکن است این غریزه از بدو تولد در او وجود داشته باشد و ممکن است به خاطر نارضایتی‌ فرد در زندگی اجتماعی‌اش پدید آید. حتی خود شما نیز ممکن است باعث بروز یا تقویت این رفتار در دانش آموز شوید.

وقتی که دانش آموز، از والدین یا معلمین و به طور کلی اطرافیان ناراضی باشد و از جانب آن‌ها ناکامی‌هایی حس کند ممکن است به پرخاشگری رو بیاورد. در درون دانش آموز شما یک شورش و انقلاب برپا است و این شورش ناشی از احساساتی است که او نمی‌تواند درباره‌شان صحبت کند. رنجی که نمی‌تواند آن را رفع یا جبران کند.

نتیجه این ناکامی‌ها، ناآرامی‌های درونی و ناتوانی‌های رفع آن‌ها به شکل پرخاش درمی‌آید و در برخورد با دیگران( حتی کسانی که نقشی در بروز این آشوب درونی ندارند) نمایان می‌گردد.

بیشتر بخوانید: روش برخورد با دانش آموزان شلوغ

نحوه درست برخورد با دانش آموز پرخاشگر

راهکارهای زیر، مواردی هستند که می‌توانند به شما در برخورد با دانش آموز پرخاشگر کمک کنند:

پیشگیری کردن

همان‌طور که گفته شد، حتی خود شما نیز ممکن است مسبب این رفتار باشید. درباره این مسئله آگاهی کسب کنید و تلاش کنید به هیچ وجه، احساس ناامنی و نارضایتی درونی در کودک به وجود نیاورید. گاهی پرخاشگری با دانش آموزان ابتدایی از جانب شمای والد، مدیر یا معلم، خود عامل قوی‌‌‌ای برای بروز این رفتار در کودک است.

نقش مؤثر خود را بروز این رفتار بپذیرید و تلاش کنید از بروز این رفتار در او پیشگیری کنید. علاوه بر این، رفتار شما الگو است. ممکن است دانش آموز به خاطر علاقه‌ای که به شما دارد رفتار شما را به عنوان الگو انتخاب کند. در نتیجه نه تنها در رابطه با کودک بلکه در رابطه با محیط پیرامون خود از پرخاشگری خودداری کنید.

آگاهی دادن

برخی از کودکان به خاطر عدم آگاهی اقدام به پرخاشگری می‌کنند. درباره حقوق شخصی و اجتماعی به زبانی کودکانه به او توضیحاتی بدهید و بگویید که عدم رعایت این حقوق اصلاً پسندیده نیست.

دیدن نقاط قوت

زمانی که می‌خواهید او را از پرخاشگری بازدارید نقاط قوت او را به او یادآور شوید. وقتی که با دوستش دعوا کرده و او را کتک زده می‌توانید اینگونه این کار را انجام دهید:

” تو خیلی پسر قوی و قدرتمندی هستی ولی می‌شود این قدرت را صرف کارهای بهتری کرد. ” مسیرهای مناسبی برای نمایان کردن قدرت روحی و جسمی‌اش جلوی پایش بگذارید تا بتواند برتریت خود را در زمینه‌هایی که در آن‌ها استعداد دارد در مسیری درست نمایان کند.

رفع ناکامی‌ها

تا جای ممکن پرخاشگری را در فرد ریشه یابی کنید. با رفع ناکامی‌ها، تا حد زیادی می‌توانید این رفتار را از شخصیت کودک پاک کنید. اگر عامل ناکامی شما نیستید، عامل مسئله را نسبت به موضوع مطلع کنید و برای رفع آن قدم بردارید.
به عنوان مثال ممکن است کودک به خاطر غیبت طولانی‌ مدت پدر، خشونت خانگی و مشکلات اقتصادی باشد. تا جای ممکن تلاش کنید تا در حیطه وظایف و اختیاراتی که دارید در رفع مشکلات کودک اقدام کنید.

تقویت محیط صمیمی

روابط خود را با او تقویت کنید. با او دوستانه برخورد کنید. وقتی صمیمی باشید راحت‌تر می‌توانید به او آگاهی‌ بدهید و او نیز نسبت به شما حالت دفاعی نخواهد داشت و به حرف شما بهتر گوش خواهد داد.

احساس ارزشمند بودن را در او تقویت کنید

هر مشکل، کمبود یا ناراحتی‌ای که داشته باشد ارزش او را کم نمی‌کند. او همواره و تحت هر شرایطی ارزشمند و قابل احترام و محبت است. اول از همه در نحوه درست برخورد با دانش آموز پرخاشگر این مسئله را درک کنید و تلاش کنید تا این احساس را در او نیز ایجاد و تقویت نمایید. “او در هر حالتی ارزشمند است. “