مقاله
شیوه های تقویت مهارت تفکر خلاق در دانش آموزان
مهارت تفکر خلاق نوعی توانایی درونی است که به فرد کمک می‌کند تا به تمام مسائل از ورای تجربه‌های موجود در ذهن خود نگاه کند. این طرز فکر خاص که کلید موفقیت افراد در دنیای امروزی به شمار می‌رود، به عنوان یکی از ده مهارت مهم زندگی شناخته می‌شود. سازمان جهانی بهداشت مهارت های ده گانه زندگی را در سال 1993 تدوین کرده و یادگیری و استفاده از آن را برای تمامی انسان‌ها از بدو تولد امری حیاتی می‌داند.
این مهارت‌ها به انسان کمک می‌کند تا در بربرا تعارضات و تضادها عکس‌العمل مناسبی داشته باشد و به آنها به چشم فرصتی جدید جهت پیشرفت و موفقیت بالاتر نگاه کند. برقراری ارتباط موثر و سازگارانه با دیگران، داشتن اعتماد به نفس و داشتن سلامت روان از دیگر نتایج استفاده از مهارت های زندگی در جنبه‌های مختلف زندگی است.
مهارت تفکر خلاق می‌تواند به دانش‌آموزان دیدگاه تازه‌ای جهت حل مسائل بدهد و در حل مسائل و تصمیم گیری به او کمک کند.
اگر می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره تفکر خلاق داشته باشید با ما تا انتهای این مطلب همراه شوید.
مهارت تفکر خلاق به چه معناست؟
مهارت تفکر خلاق یا همان creative thinking skill نوعی مهارت ذهنی است که فرد را قادر به ساختن ارتباطات جدید و سازنده میان معانی مختلف می‌کند تا به خلق اثر یا موقعیتی جدید و خارق‌العاده مبدل شود. این ارتباطات جدید ممکن است بین چیزهایی به وجود آید که در ظاهر کاملا بی‌ارتباط هستند اما پس از شکسته شدن محدودیت‌های فکری، برای فرد معنادار می‌شوند. از مهارت تفکر خلاق در مهارت حل مساله، تصمیم‌گیری و ارتباط موثر استفاده می‌شود و می‌تواند به فرد، قدرت خلق راه‌حل‌های جدید را بدهد.
مهارت تفکر خلاق چه فایده‌ای برای دانش آموزان دارد؟
تفکر خلاق توانایی جرات متفاوت بودن و بازسازی وقایع به نحوی جدید را در فرد زنده می‌کند و به فرد کمک می‌کند تا طور دیگری فکر کنند. تفکر خلاق می‌تواند به دانش‌آموز توانایی‌های زیادی دهد که از مهم‌ترین آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
• داشتن تفکر انعطاف‌پذیر در برابر شرایط و اتفاقات
• نداشتن محدودیت‌های فکری
• توانایی دیدن مسایل به شیوه‌ای نو
• یادگیری از تجربه‌های قبلی و استفاده از آنها در مسائل جدید
• حل کردن مشکلات با روش‌های نوین و غیرسنتی
• خلق چیزی منحصر به فرد
• داشتن دیدی باز به مسائل، شرایط و افراد که متفاوت و خارج از انتظار هستند.
چگونه مهارت تفکر خلاق را در دانش آموزان تقویت کنیم؟
مهارت تفکر خلاق نیز مانند دیگر مهارت‌های نیاز دارد تا با تمرین کردن در فرد تقویت شود. هرچه قدر از این مهارت بیشتر استفاده کنید به خلاقیت‌های منحصر به فرد و بهتری دست خواهید یافت. اگر می‌خواهید تفکر خلاق را در دانش‌آموزان تقویت کنید می‌توانید از روش‌های زیر کمک بگیرید:
1. تقویت ذهن با استفاده از ورزش
ورزش‌های سبک می‌تواند به ذهن دانش‌آموز استراحت دهد و ارتباط‌های جدیدی بین مسائل مختلف برقرار کند. این ورزش‌ها استرس و نگرانی‌ها را از بین می‌برد و وجود فرد را از انرژی مثبت پر می‌کند. ورزش‌هایی نظر پیاده‌روی، یوگا، دوچرخه سواری و پیلاتس از بهترین ورزش‌های تقویت ذهن هستند. لذا توصیه می‌شود که ورزش روزانه در برنامه روزانه دانش‌آموزان گنجانده شود.
2. با کودکان معاشرت کنید
همه انسان‌ها پس از تولد، ذهنی بدون محدودیت و قالب‌های ذهنی دارند. اگر به کودکان نگاه کنید می‌توانید بسیاری از ویژگی انسان‌هایی با تفکر خلاق را در آنها مشاهده کنید. با گذشت زمان و برخورد با مشکلات، کودکان به تدریج خلاقیت خود را از دست می‌دهند و توانایی برقراری ارتباط میان مسائل مختلف را ندارند. توجه به رفتار و باورهای کودکان، نحوه زیر سوال بردن تمام قوانین و فرایض، انجام دادن بازی‌های خلاقانه و سازنده کودکانه‌ای مثل لگو، نقاشی و… می‌تواند تفکر خلاقی که در وجود شما وجود داشته و به دست فراموشی سپرده شده است را بیدار کند.
3. استفاده از تکنیک طوفان فکری
تکنیک طوفان فکری یکی از بهترین روش‌های تقویت مهارت تفکر خلاق است. تنها کافیست خود را در محیطی آرام و بدون مزاحمت فکری قرار دهید و همه ایده‌های منطقی، غیرمنطقی، ممکن و ناممکنی که برای حل مساله خود به ذهنتان می‌رسد بر روی کاغذ بنویسید. در این تکنیک، کیفیت پاسخ‌ها اهمیت چندانی ندارد و باید بر تعداد و کمیت آنها توجه شود. با انجام تکنیک طوفان فکری به صورت مستمر، ایده‌های جدید و کارآمدتری به ذهن شما خواهد رسید که می‌تواند نتایج منحصر به فردی برای شما به همراه داشته باشد.
4. ارتباط با افراد مختلف
آشنایی با افراد جدید و شرکت در گردهمایی‌های متفاوت می‌تواند درهای جدیدی از طرز فکر را برای شما باز کند. شرکت کردن در فعالیت‌های اجتماعی جدید، معاشرت با افرادی که تجربه و دیدگاه‌های متفاوتی درباره مسائل دارند می‌تواند افق دید گسترده‌تری به شما درباره موضوعات مختلف بدهد و به شما کمک کند که قالب‌های فکری و محدودیت‌های موجود در ذهن خود را از بین ببرید تا ایده‌های جدید به ذهن شما خطور کنند.
ویژگی های دانش آموزان دارای مهارت تفکر خلاق
دانش‌آموزانی که در استفاده از مهارت تفکر خلاق، تبحر بیشتری دارند ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری متفاوتی از خود نشان می‌دهند. با شناخت این ویژگی‌ها وتشویق آن می‌توان این مهارت حیاتی را در دانش‌آموزان تقویت کرد تا در درون آنها نهادینه شود و در آینده از آن بیشتر استفاده کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد دارای مهارت تفکر خلاق می‌توان به موارد زیر اشاره کردکرد:
- از تصمیمات دیگران پیروی نمی‌کنند و تمایل به تصمیم‌گیری به صورت مستقل دارند.
- اتفاقات و مسائل پیچیده را به پدیده‌های ساده ترجیح می‌دهند.
- از نوآوری و چیزهای جدید استقبال می‌کنند.
- به دنبال شهرت و دیده شدن نیستند و برای دل خودشان کاری را انجام می‌دهند.
- همیشه به دنبال راه‌های جدید جهت پیاده کردن ایده‌های خود هستند.
- سوالات غیرعادی زیادی می‌پرسند و درباره مسائل بسیار ساده نیز کنجکاوند.
- گاهی نظرات و سوالاتشان از نظر دیگران بی‌معنی و غیرمنطقی است.
- به داستان‌های تخیلی علاقه زیادی دارند.
- زمان زیادی را در دنیال خیالی خود زندگی می‌کنند.
- بسیار شوخ طبع و پر انرژی هستند.
- افکار و عقاید خود را به راحتی با دیگران در میان می‌گذارد حتی اگر موجب ناراحتی دیگران شود.
- تجربیات مختلف خود را به یکدیگر ربط می‌دهد و در حل مسائل خود از انها بهره می‌برد.
- حافظه بسیار خوبی دارد و تمام حرکات و رفتارهای بزرگترها جهت الگوسازی به خاطر می‌سپارد.
- خود را نظرات دیگران محدود نمی‌کند و همیشه به دنبال نظرات جدید می‌گردد.
- از صمیم قلب اطمینان دارد که روش دیگری برای حل مساله مورد نظرش وجود دارد که از روش‌های فعلی کارآمدتر است.
- مثبت‌نگر هستند و قدرت تصویرسازی ذهنی بالایی دارند.